Wat is er precies aan de hand in Haïti?
Martine: In het kort: chaos. De bevolking heeft genoeg van haar bestuurders. Zij handelen niet in het belang van het volk, zoals pijnlijk duidelijk werd met onder andere het schandaal rond PetroCaribe. Via dit programma kreeg Haïti brandstof van Venezuela onder gunstige voorwaarden. Zo hadden er middelen moeten vrijkomen voor de verbetering van de leefomstandigheden van de Haïtianen, maar het geld bleek vooral in de zakken van de regeringsleiders te belanden. Ook de naam van de huidige president wordt genoemd in dit schandaal.
Sinds het PetroCaribe akkoord niet langer van kracht is, zit Haïti met een tekort aan brandstof. De nationale handelaars moeten brandstof invoeren, maar zij geraken hiervoor niet aan voldoende Amerikaanse dollar, onder andere door de devaluatie van de nationale munt, de gourde. Er is een enorme schaarste, waardoor brandstof verkocht wordt op de zwarte markt aan dubbele of vierdubbele prijs. Zo wordt het transport duurder, en de prijs van levensmiddelen ook.
De levensomstandigheden worden slechter en tegelijkertijd zie je corruptieschandalen bij de overheid, die overigens geen diensten verleent. Teveel is te veel. Het moest al lang ontploffen. En dus komen burgers de straat op. Er zijn vreedzame, maar ook heel veel gewelddadige betogingen. Bendes plunderen, jongeren die het niet meer zien zitten sluiten zich aan bij de bendes. Er zijn intussen ongeveer 90 bendes aan het werk.
Sylvie: De chaos is over het hele land verspreid. Wanneer er manifestaties zijn in Port-au-Prince, merken we dat ook in het zuiden. Er zijn soms periodes waarin het een beetje rustiger is, maar ook in het zuiden geraak je maar moeilijk van de ene plaats naar de andere, doordat je niet wordt doorgelaten of door een tekort aan brandstof.
Wat is de impact op het leven van de bevolking?
Martine: Alles is heel duur geworden. Voor de armen was het al moeilijk om te overleven en nu is het nog moeilijker. Ook de middenklasse wordt nu getroffen, al was die sowieso al heel klein.
De ziekenhuizen hebben van alles tekort: geneesmiddelen, zuurstof, brandstof… mensen sterven. In Cayes, in het zuiden, werd het hospitaal geplunderd en de ambulances kapotgeslagen. In Port-au-Prince blokkeren bendes de toegang tot het ziekenhuis. Er werd gevraagd om een soort humanitaire doorgang te maken, zodat er ten minste ambulances kunnen passeren.
Het nieuwe schooljaar begon op 9 september, maar de scholen sloten al snel weer de deuren. Tot op dit moment zijn er geen lessen. Er zijn ook leerlingen die hier genoeg van hebben en de straat opgaan om verandering te eisen.
Haïti is ook erg kwetsbaar voor klimaatverandering. Is er een verband tussen de huidige situatie en de natuurrampen die Haïti gekend heeft?
Martine: Door die natuurrampen is de situatie nog erger. In het departement Grand’Anse dachten we nu een goede oogst te hebben, maar die werd vernield door een onverwachte hevige wind. Dat maakt het er allemaal niet beter op, integendeel. Door dergelijke tegenslagen trekken ook steeds meer mensen naar de steden, waar het nu dus heel onrustig is.
Caritas International werkt vooral rond voedselzekerheid in het zuidelijk gedeelte van het land. Worden deze programma’s getroffen?
Sylvie: Ook wij kampen met een tekort aan brandstof, waardoor het moeilijk is geplande activiteiten uit te voeren en ons te verplaatsen. Ook zijn er zeer regelmatig blokkades op de wegen. Onze planning is dus nogal in de war geraakt. We geraken niet op kantoor, de communicatie verloopt moeilijk … .
Martine: Het kantoor van Caritas in Cayes werd aangevallen en geplunderd. Ze namen de hulpgoederen mee die daar opgeslagen lagen, maar verwoestten ook het kantoor. De auto’s werden kapotgeslagen. Het enige wat overbleef, is troosteloosheid. Enkele dagen geleden was er ook een poging om het kantoor van Caritas in Port-au-Prince te plunderen, maar dat is niet gelukt.
De huidige situatie in Haïti is slecht. De meerderheid van de bevolking, ook zij die niet op straat komen, vindt dat de president zou moeten opstappen. Er is geen respect meer voor hem. Maar als hij opstapt, wat dan? Er is geen echte hechte oppositie … Haïti zit momenteel in een impasse, de oplossing van deze crisis ligt niet voor de hand. In de 31 jaar dat ik er woon, is het nog nooit zo uitzichtloos geweest.
