Oekraïne: gruwel of vrede [opiniestuk]

De gevolgen van de oorlog zijn rampzalig. - Caritas International

21/02/2023

“Een jaar geleden was het nog compleet ondenkbaar: het losbarsten van een bijzonder gewelddadig militair conflict in Europa dat indruist tegen het internationaal recht en de menselijke waardigheid van miljoenen mensen. Met als gevolg minstens één trieste zekerheid: het zal generaties duren voor Oekraïners en Russen weer in staat zijn om normaal samen te leven.” De inleiding van het opiniestuk van de hand van Sébastien Dechamps, humanitair coördinator bij Caritas International. Lees de tekst hier, of bij La Libre Belgique. Een versie in het Nederlands verschijnt ook in het christelijke opinieblad Tertio.

In de eerste weken en maanden van de oorlog merkten we een ongeziene solidariteit met Oekraïne. Die solidariteit was er in het land zelf, waar lokale gemeenschappen en middenveldorganisaties de belangrijkste krachten achter de solidariteit waren, en dat tot vandaag blijven. Maar ook in de buurlanden en in de rest van Europa: mensen zetten hun woningen open, er werd een uniek statuut van tijdelijke bescherming geregeld en er groeide een buitengewone vrijgevigheid.

Een voedselpunt voor Oekraïense vluchtelingen - Anton Frič / Caritas Slovakije

De maanden gingen voorbij. Het ene nieuws volgde op het andere. De beelden van de verwoestingen doen denken aan Sarajevo, Grozny of Aleppo. Oekraïners getuigen over de gruwel van de bommen, de trauma’s in de families, de vreselijke angst bij de kinderen, een toekomstperspectief dat aan diggelen ligt.

Wapenhandelaars wrijven zich in de handen. Er worden miljarden euro’s besteed, aan steeds dodelijker en wreedaardiger wapens. Soms lijkt de ‘solidariteit met Oekraïne’ neer te komen op een catalogus van militaire opties. Een gevaarlijke zaak. Het geweld escaleert. Er wordt nog meer gedood, verwond en verwoest.

LEES OOK Oekraïners overleven in kelders en trachten zich te verwarmen

Humanitaire organisaties zetten enorme programma’s op poten – allemaal van essentieel belang. Caritas Oekraïne, dat steun krijgt vanwege het wereldwijde Caritasnetwerk, hielp al meer dan 4 miljoen personen: om mensen onderdak te geven, voor voedsel, verzorging, psychosociale bijstand. In de buurlanden, waar vluchtelingen – families, vaak vrouwen alleen met hun kinderen – worden opgevangen, gebeurt hetzelfde. Met méér dan 8 miljoen zijn ze al, de Oekraïense vluchtelingen.

We vinden het belangrijk dit te blijven herhalen: humanitair ingrijpen is onmisbaar, maar het is geen oplossing. Humanitaire organisaties zijn de directe getuigen van de onmiddellijke gevolgen van het conflict. Ze zien de onherstelbare schade die een hypotheek legt op de toekomst.

Oekraïners getuigen over de gruwel van de bommen, de trauma’s in de families, de vreselijke angst bij de kinderen, een toekomstperspectief dat aan diggelen ligt.

Sébastien Dechamps, Humanitair coördinator, Caritas International België

LEES OOK Oekraïne: gevaar van mensenhandel is niet denkbeeldig

Caritas Slovakije bezoekt verwoeste steden in Oekraïne - Anton Frič / Caritas Slovakije

Menselijk en maatschappelijk stellen we een ontsporing van geweld vast, veel onrecht, gruwelijke feiten. Feiten die onuitwisbare sporen zullen nalaten bij kinderen, volwassenen, families, gemeenschappen, een hele samenleving.
Centraal- en Oost-Europa zijn complexe regio’s. Sommige grenzen worden in twijfel getrokken, en er zijn de demografische verhoudingen, de talen, de culturen. Al die factoren hangen aan elkaar in een broos evenwicht. Op een dag zal er een einde komen aan deze oorlog. Maar de oorlog zal ook geleid hebben tot nieuwe breuklijnen, nieuwe kloven, bittere rancunes.

Materieel en fysiek kijken we aan tegen een puinhoop van vernielde infrastructuur, ooit vruchtbare maar nu zwaar vervuilde grond, vergiftigd grondwater, zones die ook de komende decennia een mijnenveld zullen blijven, antipersoonsmijnen die nog velen zullen doden of verminken.

Humanitair ingrijpen is onmisbaar, maar het is geen oplossing.

Sébastien Dechamps, Humanitair coördinator, Caritas International België

Talloze mensen lijden nu al aan grote trauma’s. Hoe moeten we al die mensen verzorgen en behandelen, zeker zolang de gevechten voortduren? De menselijke ervaring leert ons dat het soms wel twee tot drie generaties duurt voor het opnieuw mogelijk is om in vrede met elkaar te kunnen samenleven.

Onze oproep is dan ook klaar en duidelijk. We moeten al het mogelijke in het werk stellen om deze oorlog te stoppen. Politiek. Diplomatiek. We moeten resoluut handelen. En wel nu.

« Moge de Heer ons aanzetten tot concrete daden van solidariteit om diegenen te helpen die lijden. Moge Hij de geest verlichten van diegenen die de macht hebben om de wapens te laten zwijgen en onmiddellijk een einde te maken aan deze onzinnige oorlog.»

Paus Franciscus, Urbi et Orbi-zegening, 25 december 2022