Eén jaar oorlog in Oekraïne: “Iedereen wil vooral vrede”

Verdeling van hulpgoederen in de stad Dnipro. - © Caritas Duitsland

21/02/2023

Op 24 februari 2022 werd Europa geconfronteerd met een grote oorlog. Miljoenen levens kwamen zo in de weegschaal te liggen. Van meet af aan werd het internationale netwerk van Caritas gemobiliseerd, zowel in Oekraïne als in de buurlanden. Ook in België kreeg de solidariteit vorm, met de oprichting van een Infopunt Oekraïne om te antwoorden op de vragen van Oekraïners en de Belgen die hen huisvesten. Een terugblik, nu deze oorlog haar eerste trieste verjaardag viert.

Het geweld leidt tot veel menselijk leed, verwoestingen en treurnis. Maar er is ook hoop, engagement, medeleven. Lidiya, Tetiana, Hryhorii en Oleksandr hebben allemaal een verschillend parcours afgelegd. Maar in hun ongelukkige omstandigheden maakten ze ook kennis met personen met een groot hart.

Hulp aan 6 miljoen mensen

Lidiya (66) komt uit Zaporizja in Oekraïne. Haar appartement werd er op 9 oktober 2022 beschadigd door een Russische raket. De vensters gingen stuk, het balkon liep schade op en de muren hadden ook veel te lijden. Caritas Oekraïne gaf financiële steun om nieuwe vensters te laten plaatsen. Vitale steun om de winter in Oekraïne door te komen.

We zijn hen heel erkentelijk voor het warme onthaal.

Anna, Oekraïense vluchteling in Tsjechische Republiek

Aan de andere kant van de grens, in de Tsjechische Republiek, getuigen Anna en Marina: “Je kunt je niet voorstellen hoe de solidariteit van de Tsjechen ons plezier deed. Onze blauw-gele vlaggen in de straten van Praag. We zijn hen heel erkentelijk voor het warme onthaal.” Anna kon niet anders dan vertrekken nadat haar appartement nabij Odessa was geraakt door een raket.

Lidiya, Marina, Anna: het zijn maar 3 gezichten van de meer dan 6 miljoen personen die al door het internationale netwerk van Caritas werden geholpen in Oekraïne en de buurlanden Polen, Roemenië, Moldavië, Slovakije, Bulgarije en de Tsjechische Republiek. Met voedsel, onderdak, psychosociale steun, onderwijs, bescherming, drinkwater en cash. Allemaal dingen waarop de vluchtelingen en ontheemden konden rekenen.

LEES OOK Oekraïners overleven in kelders en trachten zich te verwarmen

Samen schilderen in Kiev om te genezen van de oorlog. - © Caritas Duitsland

Weer op je plooi komen

Vluchten voor de oorlog laat onuitwisbare psychosociale sporen na. Tetiana werkte als kinderarts in een ziekenhuis in Oekraïne maar ze kon met haar familie ontkomen naar Slovakije. De familie had het lastig, maar ondertussen gaat het beter. Tetiana haalt nu vreugde uit simpele bezigheden zoals confituur maken of werken in de tuin.

Caritas Slovakije biedt ondersteuning aan vluchtelingen en ontheemden als Tetiana. Bijvoorbeeld in de vorm van psychosociale bijstand. “Sommige vluchtelingen komen stilletjes aan weer tot rust naarmate ze zich integreren in een meer stabiele omgeving”, zegt Anton Frič van Caritas Slovakije. “Voor anderen is het moeilijker, zij doen dan een beroep op ons team van psychologen. De vrouwen lijden vaak aan slapeloosheid: zij maken zich zorgen over hun mannen die hun leven op het spel zetten in Oekraïne.”

LEES OOK In onze centra in Slovakije bereiken we zo’n 50.000 Oekraïense vluchtelingen

De Caritas netwerk help de mensen die in Okraïne zijn gebleven

De Caritas-netwerk begeleidt de mensen die in Okraïne zijn gebleven - Anton Frič / Caritas Slovaquie

Juiste informatie vinden

Mensen in Oekraïne nemen het strikte minimum mee en vluchten naar het onbekende. Vaak moeten ze zich zien uit de slag te trekken. Ze moeten hun weg vinden, heel dikwijls zonder de taal van het nieuwe land te spreken.

Iulia vluchtte van Oekraïne naar Moldavië samen met haar man en de drie kinderen. Voor de oorlog woonde de familie op een paar kilometer van Kiev. “Toen de oorlog uitbrak, werden we wakker door de ontploffingen. We waren erg bang en maakten ons vooral zorgen over de kinderen. Iedereen begon toen snel koffers in te pakken om te vertrekken, meestal naar een dorp. Er stonden lange rijen mensen aan de bankautomaten en de tankstations.”

De kinderen van Iulia kunnen nu opnieuw lachen en leren Roemeens, de taal die in Moldavië wordt gesproken. Maar het was een lange weg om zover te geraken.

Het internationale netwerk van Caritas deed snel het nodige om veilige informatie te geven aan personen die wilden vluchten en de juiste weg moesten vinden. “Wij informeren deze mensen over de gevaren en geven ook telefonische adviezen”, vertelde Iryna Maievska van Caritas Oekraïne. “We maakten ook een lijst met aanbevelingen waarin wordt uitgelegd welke basisregels je moet volgen. We coördineren ons werk ook met andere organisaties en met landen als Roemenië en Duitsland. Wanneer er vluchtelingen aankomen in Polen, krijgen ze daar informatie.”

In België werd vanuit dezelfde optiek het Infopunt Oekraïne uitgebouwd. Dit Infopunt is er ook voor Belgen die willen helpen. “Wij willen snel en gemakkelijk degelijke, goed gecheckte en actuele informatie geven”, vertelt Pieter Van Roeyen, de jurist die het Infopunt Oekraïne coördineert. “Op die manier kunnen we mensen, die het noorden verliezen of het lastig hebben, doorverwijzen naar de geschikte instanties of bronnen.”

LEES OOK Oekraïne | Telefonisch infopunt: interview met het team

Vrede graag

“De getuigenissen tonen de gruwel van de bommen, de trauma’s van de families, de enorme angst bij de kinderen, de verwoeste toekomstbeelden. Er zullen misschien wel twee generaties nodig zijn om mensen opnieuw te leren samenleven”, schrijft Sébastien Dechamps, humanitair coördinator bij Caritas International, nu in een opiniestuk dat in de pers verschijnt. Hij schetst een somber beeld van het voorbije jaar en roept op tot een onmiddellijke stopzetting van de oorlog in Oekraïne.

Lees ook Oekraïne: gruwel of vrede [opiniestuk]

Iedereen wil vrede. Ons verlangen en onze gezamenlijke inzet maken ons onoverwinnelijk.

Oleksandr, Oekraïnse vluchteling in Odessa

Maar toch blijft er hoop dat de gevechten tot een einde zullen komen. Oleksandr en Victor zijn vrijwilligers bij Caritas Odessa. Ze zijn afkomstig uit Mykolajiv maar konden daar niet blijven omdat de stad te vaak werd bestookt. In Mykolajiv liet de drinkwatervoorziening ook te wensen over. “In Odessa hoorde ik in augustus 2022 dat je vrijwilligerswerk kon doen om geëvacueerde landgenoten te helpen”, vertelt Viktor. Hij begon meteen te helpen met het lossen van humanitaire goederen en voedselpakketten. Later sloot Oleksandr zich bij hem aan. “Wij doen ons best om bij te dragen tot de overwinning”, luidt het. “We helpen anderen. Iedereen wil vrede. Ons verlangen en onze gezamenlijke inzet maken ons onoverwinnelijk.”