“In onze centra [in Slovakije] bereiken we zo’n 50.000 Oekraïense vluchtelingen”

Verdeling van humanitaire hulp in de Oekraïense stad Dnipro – Anton Frič / Caritas Slovakije

09/02/2023

“Na de inval van Rusland in Oekraïne kwamen grote aantallen vluchtelingen toe aan de Slovaakse grens. Ouderen, jongeren, veel vrouwen, al dan niet met kinderen. Soms zelfs met huisdieren. De Slovaken waren de eerste maanden erg solidair. Ze deelden thee, snoep en luiers uit aan de vluchtelingen die urenlang in de kou wachtten aan de grens.”

Opvang van vluchtelingen aan de grens met Slovakije, in de eerste maanden van de oorlog in Oekraïne – Anton Frič / Caritas Slovakije

Aan het woord is Anton Frič, of Tony, zoals zijn vrienden en collega’s hem ook wel noemen. Anton werkt bij Caritas Slovakije en reist voortdurend naar Oekraïne. Steden als Kiev, Uzghorod, Druzkivka, Moekasjenko, Boetsja, Dnipro en Charkiv zijn voor hem erg vertrouwde plekken geworden. Hij weet als geen ander wat de inwoners van Oekraïne meemaken en hoe het is gesteld met Oekraïnse vluchtelingen, met name dan in Slovakije.

Anton en zijn collega’s bij Caritas Slovakije waren aangenaam verrast in de eerste maanden van de oorlog in het grote buurland: “Zeker in de eerste drie maanden van de oorlog stelde de Slovaakse bevolking zich erg solidair op. Een opvallend verschil met de vluchtelingencrisis die we hadden meegemaakt rond 2014 en 2015. Nu is de solidariteit wel verminderd, maar dat heeft veel te maken met de moeilijke leefomstandigheden van de gemiddelde Slovaak, de politieke instabiliteit in ons land en de onzekerheid over de toekomst. De hoge inflatie hakt er ook bij ons flink in.”

Middelen efficiënt inzetten

Caritas Slovakije is geen erg rijke organisatie. “Heel veel geld hebben we niet, maar we doen ons uiterste best om de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten”, onderstreept Anton. “In Slovakije bereiken we momenteel zo’n 50.000 vluchtelingen via 24 regionale integratiecentra die we op poten zetten. Ondertussen werken die centra niet alleen voor de vluchtelingen maar ook voor kwetsbare Slovaken.”

Psychosociale ondersteuning is een belangrijk onderdeel van het werk voor vluchtelingen en ontheemden. “In Slovakije zien we dat sommige vluchtelingen na verloop van tijd rustiger worden omdat ze zich integreren in een meer stabiele omgeving. Maar we hebben ook psychologen die zorgen voor personen die het moeilijk blijven hebben. Vrouwen hebben vaak last van slapeloosheid omdat ze zich ongerust maken over hun mannen die in Oekraïne hun leven op het spel zetten.”

Medewerkers van Caritas Slovakije, onderweg in Oekraïne. Rechts in beeld Anton Frič – Caritas Slovakije - Anton Frič

Caritas stuurde al meer hulpgoederen dan de Slovaakse staat

Anton Frič, Caritas Slovakije

Alles bij elkaar stuurde Caritas Slovakije al zo’n 700 ton goederen naar Oekraïne om daar de humanitaire noden te helpen lenigen. “Wij stuurden al meer hulpgoederen dan de Slovaakse staat”, weet Anton. “We praten dan niet alleen over voedsel maar ook over geneesmiddelen en heel wat andere goederen die daar nuttig zijn. Ons werk is mogelijk omdat we vele, vaak kleine, giften ontvangen en ook omdat er Slovaakse bedrijven zijn die ons ondersteunen.”

LEES OOK Oekraïeners overleven in kelders en trachten zich te verwarmen

In april hadden de partners van Caritas in het Oekraïense Dnipro dringend insuline nodig. “Wij konden toen een hoeveelheid insuline aankopen en die naar Oekraïne transporteren. Maar het was wel de vraag waar dat materiaal kon worden bewaard. Uiteindelijk zat er niets anders op dan de insuline op te slaan in koelinstallaties voor overleden personen.”

Ook in de Oekraïense stad Charkiv is Caritas met haar hulpverlening duidelijk actief en aanwezig. – Caritas Slovakije - Anton Frič

Marina bloeide open in Charkiv

In Charkiv, dat zwaar te lijden heeft van het oorlogsgeweld, leerde Anton Marina en haar zoontje kennen. Marina’s echtgenoot dient in het Oekraïense leger. “Marina was erg gespannen en gestresseerd, en haar zoontje durfde de kelder van hun gebouw niet verlaten. Ondertussen gaat het gelukkig beter met moeder en zoon. Marina is een heel ander mens geworden en verstrekt nu mee psychosociale bijstand, als medewerkster van Caritas Oekraïne.”

Het gebrek aan geld weegt op de slagkracht van Caritas Slovakije maar zeker niet op het engagement van de werknemers en vrijwilligers. “Het is een groot geluk dat we ondertussen steun krijgen van 12 organisaties uit het internationale Caritas-netwerk. Caritas International (België) is één van die organisaties, en we zijn de Belgen dan ook erg dankbaar.”

LEES OOK Caritas zet extra in op psychosociale hulp voor Oekraïense vluchtelingen

Bergen worden verzet

Ondanks de limieten verzette Caritas Slovakije al bergen. Er werden ambulances naar Oekraïne gebracht, en ook een grote generator krijgt dezelfde bestemming.

In de steden waar het gevaarlijker is, brengen de mensen maanden door in benauwende kelders. Voor kinderen is zo’n situatie erg traumatiserend.

Anton Frič, Caritas Slovakije

“De toestand ter plaatse kan sterk verschillen”, weet Anton. “In Transkarpatië bijvoorbeeld, tegen de grens met Slovakije, is het eerder rustig. Maar in een stad als Druzkivka worden de inwoners geregeld gebombardeerd. In de steden waar het gevaarlijker is, brengen de mensen maanden door in benauwende kelders. Voor kinderen is zo’n situatie erg traumatiserend.”

Als gevolg van de humanitaire crisis leerde Caritas Slovakije goed samen te werken met diverse organisaties in eigen land en in Oekraïne. “En dat geeft me hoop voor de toekomst”, stelt Anton. “We zijn de Slovaken, de Belgen en andere Europeanen erg dankbaar voor alle steun die we kregen. Hopelijk komt er in 2023 een einde aan de oorlog.”

Bekijk hier het interview met Anton Fric, humanitair coördinator bij Caritas Slovakije.