Solidariteit met migranten moet verwelkomd worden, niet gecriminaliseerd

In tijden waarin wereldwijd meer dan 70 miljoen mensen op de vlucht zijn voor oorlog, conflict of geweld, is een gastvrij Europa meer dan ooit nodig. Toch wordt solidariteit steeds verder gecriminaliseerd in Europa, in de context van een strikter migratiebeleid en hardhandig optreden tegen irreguliere migratie.

Stigmatisering van humanitaire hulp

“Menselijkheid en zorg voor migranten en vluchtelingen in nood of in kwetsbare situaties moet verwelkomd worden, niet gecriminaliseerd,” zegt Maria Nyman, Secretaris-Generaal van Caritas Europa^[1]. “In de geest van naastenliefde en solidariteit, hebben we allemaal de verantwoordelijkheid om te verzekeren dat ieders mensenrechten gerespecteerd worden.”

Het netwerk van Caritas Europa ziet een steeds grotere stigmatisering van de humanitaire hulp die vrijwilligers en organisaties bieden aan migranten in nood. In Calais valt de politie vrijwilligers lastig omdat ze voedsel of een douche voorzien voor migranten die niets hebben. In België komen burgers voor de rechtbank omdat ze migranten opvangen en NGO medewerkers worden vervolgd voor zoek- en reddingsacties aan de kust van Italië en Malta. Caritas meldt gelijkaardige ervaringen in andere landen, zoals Hongarije, Griekenland, Zwitserland, Servië en Spanje, om er maar enkele te noemen.

Vijandige omgeving

“Humanitaire hulp is geen misdaad, maar ook geen heldendaad. Het is gewoon nodig,” zegt Seán Binder, een 25-jarige vrijwilliger die 106 dagen in voorhechtenis zat in Griekenland. Hij wordt onder andere beschuldigd van mensensmokkel voor zijn humanitaire steun aan migranten in Lesbos. Hij wacht momenteel op zijn proces en kan een gevangenisstraf van 25 jaar krijgen indien hij veroordeeld wordt.

De huidige vijandige omgeving creëert een huiveringwekkende impact op solidariteit en voedt het toxische en negatieve discours rond migratie. Naast de directe negatieve impact op de levens van migranten en vluchtelingen, is de criminalisering van solidariteit ook nog eens gevaarlijk voor de democratie, aangezien het de sociale cohesie doet afbrokkelen en onze menselijkheid bedreigt.

Oproep aan beleidsmakers

Caritas Europa, gesteund door haar leden waaronder Caritas International, roept op deze wereldvluchtelingendag beleidsmakers op om ervoor te zorgen dat hun regelgeving rond mensensmokkel en -handel niet leidt tot de criminalisering van de humanitaire hulp voor migranten en vluchtelingen. In de plaats daarvan zouden ze het middenveld moeten steunen en een verwelkomend Europa moeten promoten dat solidariteit, ontmoeting en respect in het hart van zijn beleid plaatst. Daden van solidariteit die het respect voor de rechten en waardigheid van migranten en vluchtelingen verzekeren, moeten niet gecriminaliseerd, maar aangemoedigd worden.

Caritas Europa schreef ook een Engelstalige paper over de criminalisering van solidariteit met migranten. Je vindt er een gedetailleerde analyse van de situatie in Europa en aanbevelingen voor beleidsmakers.

Dit artikel kwam tot stand in het kader van de campagne #whatishome waarin we op zoek gaan naar de link tussen migratie en ontwikkeling. #whatishome is een driejarige sociale mediacampagne gefinancierd door de Europese Unie voor sensibilisering en ontwikkelingseducatie (DEAR) in het kader van het project MIND. 11 landen en 12 Caritasorganisaties doen mee aan deze campagne. Meer info hier. De inhoud van deze campagne valt onder de verantwoordelijkheid van Caritas International en weerspiegelt niet noodzakelijk de officiële standpunten van de Europese Unie.