Naar een lokaal gestuurde humanitaire respons: een nieuw rapport van Caritas Europa

06/12/2023

Een nieuw rapport van Caritas Europa¹ wijst op de dringende noodzaak om het humanitaire systeem te reorganiseren op basis van beloftes die nog niet zijn nagekomen door internationale spelers. We moeten evolueren naar een humanitaire hulp die lokaal wordt gestuurd, efficiënter is en eerlijker is voor de getroffen bevolking.

Caritas Europa publiceert het rapport “Niet nagekomen beloftes: de kloof tussen engagementen en praktijk bij lokaal gestuurde humanitaire actie”. Het rapport, dat is opgesteld in samenwerking met het Centre for Humanitarian Action (CHA), schetst en beoordeelt wat er moet gebeuren om ervoor te zorgen dat lokale humanitaire organisaties een grotere rol kunnen spelen in het internationale humanitaire hulpsysteem.

Om dit te bereiken moeten regeringen, VN-agentschappen en internationale ngo’s hun manier van werken veranderen en lokale organisaties directer, efficiënter en eerlijker ondersteunen.

LEES HIER DE SAMENVATTING: Niet nagekomen beloftes

Lokale organisaties, zoals Caritas Hoima in Oeganda, begrijpen de lokale context beter. - © Caritas International

De kracht van lokale humanitaire actie

Lokale humanitaire spelers zijn organisaties die gevestigd zijn en werken in hun eigen land en die onafhankelijk zijn van internationale ngo’s. Dit is het geval voor de meeste partners van Caritas International België in de wereld.

Het rapport toont de bewezen toegevoegde waarde aan van deze transformatie, die maar moeizaam van de grond komt. Eén analyse schat bijvoorbeeld dat “lokale tussenpersonen programma’s 32% kostenefficiënter zouden kunnen uitvoeren dan internationale tussenpersonen, door de hoge uitgaven voor internationale overheadkosten en lonen te elimineren”.²

Lokale organisaties hebben een beter inzicht in de lokale context. Ze zijn bekend bij en worden vertrouwd door de getroffen gemeenschappen.

De waarden van zelfbeschikking en rechtvaardigheid staan ook centraal, vermits het de lokale gemeenschappen en organisaties zelf zijn die hun prioriteiten en waarden moeten bepalen, in plaats van externe organisaties.

Vernieuwende index

Regeringen van donorlanden, waaronder België, VN-agentschappen en internationale ngo’s hebben beloofd om “meer steun te verlenen […] voor lokaal leiderschap, actie en capaciteit, en voor de deelname van getroffen gemeenschappen aan het lenigen van humanitaire noden”³

Om de uitvoering van deze toezeggingen te monitoren, presenteert dit rapport de allereerste index om te meten hoe grote donoren en humanitaire organisaties hun beloften nakomen. Het rapport onderzoekt welke van deze donoren en internationale agentschappen voorop lopen en welke achterop hinken, zowel op basis van hun eigen rapportering als vanuit het perspectief van de lokale spelers.

De resultaten van de index laten zien dat er een kloof gaapt tussen beleid en praktijk: veel organisaties hebben een lokalisatiebeleid en doen beloftes, maar beschikken over zwakke uitvoerings- en verantwoordingsmechanismen. De beschikbaarheid van gegevens, de transparantie en het toezicht op de financiering zijn voor de meeste internationale spelers ontoereikend, met name wanneer het gaat om de financiering.

Lokale organisaties, zoals Caritas Libanon, wijzen erop dat er meer moet worden gedaan om meer rechtvaardige partnerschappen op te bouwen. – © Caritas Duitsland

Ervaringen uit Libanon en Colombia

Het rapport belicht de ervaringen van lokale organisaties in Libanon en Colombia, waaronder die uit het Caritas-netwerk.

Ondanks internationale toezeggingen worden lokale organisaties nog altijd geconfronteerd met aanzienlijke obstakels, zoals een beperkte toegang tot financiering, aanzienlijke administratieve eisen en een gebrek aan erkenning en steun van internationale spelers.

Deze lokale organisaties wijzen er ook op dat er meer moet worden gedaan om meer rechtvaardige partnerschappen op te bouwen en om ervoor te zorgen dat de behoeften van de getroffen gemeenschappen centraal staan bij humanitaire acties.

Aanbevelingen voor humanitaire spelers, waaronder België

Het Caritas-netwerk vraagt aan donoren, VN-organisaties en internationale het volgende:

Regel toezicht op de hoeveelheid en de kwaliteit van de financiering die aan lokale organisaties wordt verstrekt en ontwikkel een concreet plan om de doelstelling van 25% te halen.⁴
Ontwikkel in de organisatie beleid dat de overheadkosten van lokale organisaties dekt en besteed een specifiek deel van de financiering aan lokale organisatorische capaciteitsopbouw en duurzaamheid.
Stel lokale organisaties actief in staat om prioriteiten te stellen voor humanitaire actie.
Donoren moeten flexibelere financieringsmogelijkheden creëren zodat lokale organisaties kunnen vooruitplannen, hun kosten beter kunnen dekken en hun inspanningen kunnen aanpassen aan veranderende crisissituaties en de wensen van de lokale bevolking.
Donoren moeten een groter deel van het financiële en veiligheidsrisico op zich nemen dat momenteel door lokale organisaties wordt gedragen.

Caritas Europa verenigt 49 nationale Caritas-organisaties uit 46 landen. Wereldwijd is het Caritas-netwerk actief in meer dan 160 landen.

Cabot Venton, C. et al. (2022), Passing the Buck: Economics of Localizing International Assistance, The ShareTrust.

IASC (2021), The Grand Bargain 2.0 – Endorsed Framework

In 2016 hebben de donoren zich ertoe verbonden om 25% van hun fondsen toe te wijzen aan lokale humanitaire partners. Momenteel gaat slechts 1,2% van de fondsen naar lokale humanitaire organisaties.