Straffeloze Israëlische kolonisatie
Op 17 januari 2022 waren vertegenwoordigers van de Europese Unie en de lidstaten getuigen van de uitzetting en de vernieling van de woning van de Palestijnse familie Salhiye ten gunste van Israëlische kolonisten, in de wijk Sheikh Jarrah in Oost-Jeruzalem. Als reactie daarop herhaalde de EU voor de zoveelste keer haar standpunt: “De uitzettingen en vernielingen zijn illegaal onder het internationaal recht en vormen een ernstige bedreiging voor de vooruitzichten op vrede. Bovendien wakkeren ze de spanningen op het terrein verder aan.”1 Aan Belgische kant was hetzelfde refrein te horen. Zo herhaalde minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès op 1 februari in de Kamer van Volksvertegenwoordigers: “Net als de Europese Unie is België van mening dat de uitbreiding van de nederzettingen, de vernielingen en de uitzettingen illegaal zijn in het licht van het internationaal recht. Zij vergroten de spanningen, bedreigen de tweestaten-oplossing en verkleinen de kansen op een duurzame vrede.”
Die voortdurende veroordelingen weerhouden Israël er echter niet van om zijn kolonisatiebeleid voort te zetten. Het moet beschouwd worden als illegale annexatie van Palestijns grondgebied. Sinds 1993 is de Israëlische bevolking die zich in bezet gebied heeft gevestigd bijna verdrievoudigd, van 262.500 tot 678.800 kolonisten (cijfers van de EU voor eind 2020)2, verdeeld over Oost-Jeruzalem en zone C op de Westelijke Jordaanoever. 3
Een kolonisatie geconsolideerd door haar economie en versterkt door de handel met de EU
In de loop der jaren heeft zich in de Israëlische nederzettingen een aanzienlijke economische activiteit ontwikkeld, bestaande uit industrie, landbouwproductie en ontginning van de natuurlijke rijkdommen aanwezig op Palestijns grondgebied. Dat economische leven helpt de kolonisatie in stand houden en draagt bij aan de uitbreiding ervan.
Hoewel het vestigen van nederzettingen in bezet gebied volgens het Statuut van Rome 4 een oorlogsmisdaad vormt, onderhoudt de EU nog altijd handelsrelaties met de Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied. Die handel zorgt er mee voor dat de nederzettingen economisch leefbaar zijn en maakt hun uitbreiding mogelijk. Dus hoewel de EU de Israëlische kolonisatie veroordeelt, helpt zij die eigenlijk mee versterken.
De EU vormt immers de belangrijkste exportmarkt voor Israël. Maar een aanzienlijk deel van de Israëlische producten die naar de EU worden geëxporteerd komt in werkelijkheid uit de nederzettingen, die geen deel uitmaken van het door de internationale gemeenschap erkende Israëlische grondgebied.
>> Onderteken het EBI om de handel met de nederzettingen te verbieden
Voor een eerlijk en transparant verbruik
En die producten die het gevolg zijn van schendingen van het internationaal recht worden aangeboden aan nietsvermoedende Europese consumenten. Want hoewel het sinds 2015 in de EU verplicht is om op het etiket te vermelden dat een product afkomstig is uit Israëlische nederzettingen, worden veel producten nog altijd zonder correcte oorsprongsvermelding op de markt gebracht. Door die producten en diensten te kopen, helpen de Europeanen dus zonder het te weten mee aan de diefstal van grond en de gewelddadige verdrijving van Palestijnse families.
De plicht om de handel met nederzettingen te verbieden
De kolonisatie en de annexatie van Palestijns grondgebied zijn ernstige schendingen van het internationaal recht. Bij dergelijke schendingen hebben derde staten zoals België of de EU verplichtingen: de plicht om het internationaal recht te handhaven, om de situatie niet als legitiem te erkennen en om er geen hulp of bijstand aan te verlenen.
Door producten en diensten uit de Israëlische nederzettingen in te voeren en te verkopen, dragen de EU en haar lidstaten bij aan de economische welvaart van die nederzettingen. “De verplichtingen om het internationaal recht te handhaven en geen bijstand te verlenen, vereisen een verbod op de import van producten uit de nederzettingen naar de EU, en niet alleen een etiket dat hun oorsprong vermeldt”, zo benadrukt François Dubuisson, professor internationaal recht aan de ULB. 5
Resultaten van de campagne
In februari 2022 werd een Europees Burgerinitiatief (ECI) gelanceerd om de Europese Unie (EU) op te roepen een einde te maken aan de handel met nederzettingen in de bezette gebieden. Het resultaat: meer dan 250.000 handtekeningen in een jaar tijd. Dat was ook het doel van het Europees Burgerinitiatief (ECI), dat in één jaar tijd 276.970 handtekeningen verzamelde, waaronder meer dan 20.000 in België.
We herhalen hier nog even dat een EBI niet zomaar een petitie is: het is een officieel democratisch instrument dat EU-burgers de kans biedt bij de Europese Commissie aan te dringen bepaalde wetgeving op te stellen.
Door het ECI te ondertekenen, vroegen burgers de EU om
– het internationaal recht en mensenrechten consequent toe te passen, ook in haar handelsbetrekkingen.
– een einde te maken aan de handel met illegaal gevestigde nederzettingen in alle bezette gebieden, inclusief de bezette Palestijnse gebieden en illegale Israëlische nederzettingen.
– niet langer het risico lopen om via hun aankopen medeplichtig te zijn aan de kolonisatie van en het geweld tegen o.a. het Palestijnse volk.
In België werd op 8 november 2023 in het federale parlement een wetsvoorstel ingediend om “de commercialisering te verbieden van producten en diensten die het gevolg zijn van ernstige schendingen van het internationaal humanitair recht en de mensenrechten in de bezette gebieden”. Het is nog niet aangenomen.
