Hongersnood in Sahel en Hoorn van Afrika: dringend ingrijpen is noodzakelijk

Een vrouw in het noorden van Kenia verloor al haar vee door de droogte. “Zovele mensen zijn hun dieren kwijtgeraakt”, vertelt ze aan een medewerker van de plaatselijke Caritas. “Duizenden dieren zijn gestorven. Er is geen water voor mijn familie of mezelf. Ik had bijna 300 geiten, maar ze zijn allemaal dood”.

Diplomaten en medewerkers van VN-agentschappen ontmoetten elkaar op 26 april 2022 in Genève om de hulpverlening in de Hoorn van Afrika te bespreken. Aanvankelijk was het de bedoeling om naar middelen van geldschieters te zoeken, maar uiteindelijk werd de bijeenkomst herleid tot ‘een rondetafelgesprek’. “Het ontbreekt duidelijk aan genoeg middelen om doortastend op te treden. Bij de grote geldschieters zetten alleen de VS tot nu toe al duidelijke stappen”, vertelt Jean-Yves Terlinden, humanitair coördinator bij Caritas International.

De droogte is niet het enige probleem in landen als Kenia, Somalië, Ethiopië en Burkina Faso, onderstreept Caritas Afrika. Deze landen worden ook geconfronteerd met interne spanningen en conflicten, ontheemden en de gevolgen van Covid-19. Sommige van deze landen importeren veel tarwe uit Rusland of Oekraïne. En de stijgende brandstofprijzen hebben ook invloed op de voedselproductie, zeker bij kleine boeren, en op de vervoerskosten en bevoorradingsketens.

“Voor 2022 deden de VN een oproep om 6 miljard dollar te vinden voor Ethiopië, Somalië en Zuid-Soedan”, zegt Jean-Yves Terlinden. “Eind maart was nog maar 3% van dat bedrag gefinancierd”. Als we kijken naar de oproepen van 2021, zien we dat die slechts zeer gedeeltelijk werden gedekt : in het geval van Niger voor 51,5%, in het geval van Burkina Faso voor 48,9%, in het geval van Kenia voor 18,9%. Alleen Somalië was toen een ‘positieve’ uitschieter met een dekkingsgraad van 91,0%.

Lokale organisaties hebben een unieke rol te vervullen bij het opzetten van efficiënte, stevige humanitaire acties. Ze zijn namelijk vertrouwd met gevoelige contexten en hebben veel voeling met de gemeenschappen die een crisis meemaken. Binnen Caritas Afrika zien de organisaties uit Burkina Faso, Niger, Mali, Nigeria, Zuid-Soedan, Ethiopië en Kenia 3 grote prioriteiten: er moet dringend genoeg geld worden gevonden voor humanitair ingrijpen; de lokale en nationale spelers moeten worden ondersteund in wat ze doen; en er moet genoeg aandacht gaan naar de oorzaken van de voedselcrisis en naar inspanningen om de getroffen gemeenschappen op lange termijn veel weerbaarder te maken.

“Conflicten, de achteruitgang van het milieu en ondeugdelijk bestuur liggen mee aan de basis van de voedselonzekerheid, de periodes van droogte en de hongersnood in grote delen van Afrika”, aldus Jean-Yves Terlinden. “De impact van de klimaatverandering is evenmin te onderschatten. Spijtig genoeg zijn er geen snelle of eenvoudige oplossingen voor de problemen. Hoe dan ook is het niet genoeg om conferenties of rondetafelgesprekken te organiseren. De internationale gemeenschap moet vooral snel handelen om zoveel mogelijk leed in de Sahel en de Hoorn van Afrika te voorkomen.”