Burkina Faso: lichtpuntjes ondanks humanitaire crisis en veiligheidsproblemen

Simon Gmininou, die financieel management studeerde, werkt sinds 2001 in het Caritasnetwerk. In zijn land runde hij een aantal jaar lang een structuur voor microkredieten. Sinds 2013 is Simon adjunct-directeur bij ‘OCADES Caritas Burkina’, zoals de nationale Caritasorganisatie heet. “Ik zit niet alleen in de leiding maar waak ook over de kwaliteit van onze projecten”, klinkt het.

Burkina Faso, een land met meer dan 23 miljoen inwoners, ligt in de Sahel. “Ons land heeft soms te kampen met droogtes maar er zijn ook overstromingen”, legt Simon uit. “Sinds 2014 hebben we grote veiligheidsproblemen en humanitaire uitdagingen. Dat werd allemaal nog erger in 2019. Statistieken uit 2023 hadden het over zo’n 2 miljoen ontheemden. Momenteel zijn er wel mensen die naar huis terugkeren omdat hun streek niet langer bezet is door terroristen.”

In 2022 vonden er twee staatsgrepen plaats in Burkina Faso. Het leger was van mening dat het civiele bestuur er niet genoeg in slaagde om terrein te heroveren op terroristische groeperingen en nam de macht over. De huidige president, de militair Ibrahim Traoré, kreeg in 2024 van de ‘Assises nationales’ de zegen om vijf jaar lang het land te regeren. In de loop van 2029 zouden verkiezingen moeten worden gehouden. Per regio of provincie werden leden aangeduid voor een overgangsparlement.

“De huidige machthebbers worden redelijk goed aanvaard”, ervaart Simon. “Ze genieten van een zekere populariteit bij de bevolking. De nieuwe machthebbers proberen basisdiensten toegankelijker te maken en de ontwikkeling van het land te stimuleren. Vrouwen kunnen voor medische consultaties terecht bij mobiele klinieken die rondtrekken. De boeren worden geholpen met tractoren, zaaigoed en ander materiaal. Ook in het onderwijs wordt een beleid ontwikkeld.”

De nieuwe autoriteiten heropenen gesloten fabrieken of laten nieuwe bedrijven oprichten, bijvoorbeeld voor de verwerking van tomaten of olie. In de mijnbouw wordt meer gemikt op transformatie ter plaatse. “We produceren nu goudstaven met het goud dat in ons land wordt ontgonnen”, aldus Simon. “Partnerships moeten voor Burkina Faso een win-win zijn, anders worden ze opgeschort of stopgezet.” Het is wel zo dat de nieuwe autoriteiten maar moeilijk tegenspraak of kritiek dulden die in hun ogen indruist tegen de belangen van de bevolking.

De activiteiten van OCADES zijn erg veelzijdig en variëren al naargelang de lokale context. De organisatie houdt zich bezig met landbouw, veeteelt en milieu; water en waterkracht; het stimuleren van kleine economische activiteiten en microkredieten; diverse vormen van energieproductie; beroepsopleidingen en het bouwen van klassen en scholen; infrastructuur voor gezondheidszorg; gezonde voeding; de integratie van personen met een beperking en hun families; voedselzekerheid en bestaansmiddelen; water, sanitair en hygiëne; humanitaire bescherming; en een beter bestuur op lokaal niveau.

OCADES werkt ook mee aan de uitvoering van COHERENCE, een vijfjarenprogramma in zeven landen dat wordt gefinancierd door de Belgische Ontwikkelingssamenwerking (DGD) en Caritas International België. Dat programma heeft te maken met een betere sociale cohesie in lokale gemeenschappen, de ontwikkeling van de lokale rurale economie, opleidingen voor jongeren en vrouwen en lokale comités om rampenrisico’s te helpen verminderen. “COHERENCE werd met een participatieve aanpak in de steigers gezet”, onderstreept Simon. “OCADES, lokale Caritassen, Caritas International België en vertegenwoordigers van gemeenschappen kregen allemaal hun zeg. De uitvoering van de projecten schiet goed op. We zitten nu al aan 85% van onze doelstellingen. COHERENCE slaat aan bij de bevolking omdat het goed inspeelt op de noden die er zijn. We krijgen overigens veel vertrouwen van Caritas International België, iets wat we enorm weten te waarderen.”