Vrouwen in nood, vluchtelingen in gevaar

Aichetou* is weggevlucht uit Mauritanië om haar dochters te beschermen. - Caritas International

08/03/2023

“Wij zijn de hele tijd bang. Het is echt vreselijk voor de moeders en de kinderen”, getuigt Aichetou^*, vrouw en vluchteling. Want vrouwen vormen 50% van de vluchtelingen in de wereld^[1]. In hun dagelijkse leven worden ze voortdurend bedreigd. Ze trachten, al dan niet met hun kinderen, ergens veiligheid te vinden. Naar aanleiding van de Werelddag van de Vrouwenrechten, op 8 maart, vertelt Aichetou over haar ervaringen. Ze wil vrouwen ertoe aansporen om de moed niet op te geven. Van Mauritanië naar België: lees haar verhaal.

Aichetou (41) is in 2017 gevlucht uit Mauritanië. Ze onderging ooit zelf een besnijdenis en wilde haar dochters een gelijkaardig lot besparen. Het land verlaten was de enige uitweg.

Bewoonsters maken de keuken klaar in het 'Logis de Louvranges'.

In Louvranges voelen de vrouwen zich veilig. Ze helpen er elkaar ook. - Caritas International.

Het gevaar om als meisje op de wereld te komen

« Een wet die besnijdenissen verbiedt, is er niet. Het is niet verboden”, legt Aichetou uit. “Er zijn natuurlijk wel ngo’s die het thema aankaarten en die het aantal besnijdenissen in Mauritanië willen verminderen maar veel macht hebben die niet.” Aichetou onderstreept dat het probleem ook te maken heeft met de families: ouders, een schoonbroer of een echtgenoot die erop aandringen dat meisjes worden besneden. Klacht indienen bij de politiek is onmogelijk want het conflict speelt zich af binnen een familie.

Aichetou is niet de enige die met deze praktijk af te rekenen kreeg: meer dan 200 miljoen meisjes en vrouwen in de hele wereld ^[2] zijn het slachtoffer van besnijdenissen. In Mauritanië is 67% van de vrouwelijke bevolking ^[3] besneden; meer dan de helft van de jonge meisjes ondergaat een ingreep voor hun 15de verjaardag ^[4].

Een besnijdenis wordt beschouwd als een schending van de mensenrechten. En toch komen genitale verminkingen bij vrouwen nog altijd voor in om en bij de 30 landen in de wereld^[5]. De meeste gevallen vind je in Egypte, Ethiopië en Somalië. De praktijk is te veroordelen, maar toch wordt één kwart van deze verminkingen uitgevoerd door werkers uit de gezondheidszorg^[6].

LEES OOK “Vrouwelijke genitale verminking vindt vaak plaats in een continuüm van geweld”

Naar een ander land gaan : riskant

In zo’n situatie had Aichetou, die haar kinderen wilde beschermen, geen andere keuze dan te vluchten. Destijds waren haar dochters 6 jaar en 3 maanden oud, haar zoontje was toen nog geen 2 jaar oud. Ze denkt terug aan die tijd: “We waren echt in gevaar. Ik was in de hoofdstad en het was erg ingewikkeld om daar weg te geraken. Ik wilde niet de zee opgaan en wilde ook niet te voet door het bos trekken: te gevaarlijk. Mijn kinderen waren nog zo jong, dus ik kon geen wegen nemen die te riskant waren.”

Een vrouw hangt haar was op in het 'Logis de Louvranges'.

Ik was echt de overtuiging toegedaan dat ik na mijn aankomst in Europa aan een ander verhaal kon beginnen.

Aichetou, Mauritaanse vluchteling

Anders dan sommige andere vrouwen kon Aichetou rekenen op de steun van haar moeder en die van de vader van de twee jongste kinderen. “Toen ik mijn beslissing had genomen, werd ik echt geholpen door mijn moeder. Ik had al tevergeefs geprobeerd om weg te geraken. Met hun steun lukte het me toch om Mauritanië te verlaten.” Het kostte allemaal veel geld, maar Aichetou kon met het vliegtuig naar Spanje reizen. In Spanje nam ze opnieuw het vliegtuig, om naar België te gaan. “Ik was echt de overtuiging toegedaan dat ik na mijn aankomst in Europa aan een ander verhaal kon beginnen.”

Moeilijke tijden, ook in het nieuwe land

Jaar na jaar blijven we dezelfde vaststelling maken: één vluchteling op twee in de wereld is een vrouw. En bij de vrouwelijke vluchtelingen is één op de vijf het slachtoffer van seksueel geweld^[7]. In 2022 registreerde het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) 36.871 verzoeken om internationale bescherming. In 29,4% van de gevallen ging het om aanvragen van vrouwen ^[8].

Ik zag en beleefde daar dingen die ik beter niet had meegemaakt. En dat geldt ook voor mijn kinderen.

Mauritaanse vluchteling

Op 17 oktober 2017 kwam Aichetou in België aan. Meer dan vier jaar lang leeft ze in een opvangcentrum in Limburg. Gedurende al die jaren kon ze nooit een hele nacht aan een stuk doorslapen, want er was te veel geweld in het centrum. “Ik was weg uit Mauritanië maar in dat centrum dreigden er andere gevaren. Als vrouw voelde je je daar niet veilig. Er waren daar ontzettend veel mensen. Ik was de hele tijd bang. Sommige mannen spraken je aan, daagden je uit en probeerden je te versieren; je kon niks doen. Ik zag en beleefde daar dingen die ik beter niet had meegemaakt. En dat geldt ook voor mijn kinderen.” Aichetou vertelt over een plek waar je nooit alleen bent en waar je de kinderen nooit uit het oog verliest, zelfs niet om naar het toilet of naar de douche te gaan; voortdurend loert er gevaar.

LEES OOK “Je bent maar een vrouw.” – in gesprek met bewoners van de Logis de Louvranges

Een vrouw neemt een pauze in haar studio, in het 'Logis de Louvranges'. Aichetou is weggevlucht uit Mauritanië om haar dochters te beschermen.

In het 'Logis de Louvranges' zijn er 21 appartementen voor alleenstaande vrouwen, met of zonder kinderen. - Caritas International

Veiligheid: eerste stap op weg naar een nieuw leven

Door te zoeken op internet ontdekte Aichetou het bestaan van het ‘Logis de Louvranges’. Deze opvangstructuur van Caritas in Waver richt zich tot vrouwen en alleenstaande moeders in een procedure van asiel (internationale bescherming). Aichetou en haar kinderen arriveren er in juni 2021.

“Voor de eerste keer in mijn leven voel ik me ergens veilig”, zegt ze. “Ik heb mijn eigen plekje, en mijn kinderen zijn bij me. Een normaal leven. Er is altijd iemand die me kan helpen in verband met werk, de school of een dringend probleem met een kind dat ziek is. Het is zo anders. » Maanden na haar aankomst in het ‘Logis de Louvranges’ merk je nog altijd dat Aichetou echt opgelucht is. Je hebt er 21 afzonderlijke appartementen. Caritas geeft er niet alleen huisvesting maar zorgt ook voor een persoonlijke begeleiding en collectieve activiteiten waarbij de vrouwen elkaar kunnen helpen.

In oktober kreeg Aichetou een positief antwoord op haar vraag om internationale bescherming. Ze kreeg papieren om in België te leven. Nu zoekt ze haar eigen woning. Binnenkort start ze met een opleiding om een ondersteunende job te kunnen vinden in een schoolomgeving. “Uiteraard zijn er nog moeilijkheden. Als alleenstaande moeder en met een beperkt inkomen is het lastig om het vertrouwen van een eigenaar te winnen.” De strijd gaat dus voort.

Weerbare vrouwen

Aichetou doet nu haar verhaal om andere vrouwen ertoe aan te zetten om op te komen voor hun rechten en die van hun kinderen. “Het is niet altijd gemakkelijk, maar hou vooral vol”, zegt ze. “We kunnen onze meisjes beschermen. Er zijn plekken waar zij rechten hebben en hun kindertijd ten volle kunnen beleven. We moeten al het mogelijke doen om hen weg te halen uit gevaarlijke situaties.”

Het parcours van Aichetou toont hoe superbelangrijk het is dat vrouwen plekken hebben waar ze zich veilig kunnen voelen en geen gevaar lopen, ook na alle omzwervingen die een migratie met zich meebrengt. Een plek waar ze op hun plooi kunnen komen, voor hun kinderen kunnen zorgen en duurzame begeleiding krijgen.

Eigenlijk gaat het om een oproep om anders te denken en praten over migranten en te herkennen hoe sterk ze zijn! Op onze sociale media vind je nog meer getuigenissen. Help om de mentaliteit te veranderen door dit verhaal te delen.