Op weg naar een zelfstandig leven in Luik

22/01/2025

De projecten Youth in Transit en Transit Vulnérable in Luik geven ondersteuning aan verzoekers om internationale bescherming die een verblijfsrecht in België hebben gekregen. Caritas International zorgt voor individuele huisvesting en aangepaste begeleiding om een zelfstandig bestaan mogelijk te maken.

Wanneer een verzoek om internationale bescherming wordt ingewilligd, is dat een kans om een nieuwe start te maken. Op basis van het verblijfsrecht kan de persoon het collectieve opvangcentrum verlaten en sociale steun vragen aan het OCMW, werken en een actief leven uitbouwen. Maar voor de meest kwetsbare mensen is het wel noodzakelijk dat ze eerst sterker worden zodat ze op eigen benen kunnen staan. Sinds 2016 is TVU-YIT er om volwassenen en kwetsbare families te begeleiden; en ook om niet-begeleide minderjarige vreemdelingen te ondersteunen. In Luik wordt elke persoon individueel opgevolgd door een opvoed(st)er en een maatschappelijk werk(st)er. In het kader van TVU-YIT beschikt Caritas International over 40 plaatsen voor minderjarigen en 35 plaatsen voor volwassenen en kwetsbare families.

TVU: rekening houden met iemands kwetsbaarheid

‘Transit vulnérable’ richt zich op mensen voor wie het dagelijkse leven en een zelfstandig bestaan niet zo gemakkelijk zijn op grond van bepaalde kwetsbaarheden. Het federale agentschap voor de opvang van asielzoekers, Fedasil, bepaalt de criteria om iemands kwetsbaarheid in te schatten. “Het gaat om mensen met een ernstige ziekte of een handicap”, vertelt Fulgence Sekanyana, die TVU-YIT in Luik coördineert. “Verder kan je denken aan alleenstaanden, kroostrijke gezinnen of éénoudergezinnen.”

Liege - Vluchteling - Autonomie - Steun - Opvang

De verstrekte begeleiding wordt afgestemd op het individu want de noden variëren sterk in functie van iemands kwetsbaarheid en ervaringen. Iemand die al een aantal maanden in ons land is, zal zich sneller uit de slag trekken dan een familie die in allerijl werd hervestigd en nog geen Nederlands of Frans praat. Het project wil vooral de zelfstandigheid van mensen bevorderen zodat ze weten wie ze kunnen opbellen voor een bepaald probleem, hoe ze zich moeten verplaatsen, hoe ze afspraken kunnen maken enzovoort. “Deze mensen hebben het ook nodig om een eigen netwerk uit te bouwen”, weet Fulgence.

Bij volwassenen wordt in het dagelijkse leven minder tussenbeide gekomen dan bij minderjarigen, zegt Fulgence. “Een ouder moet zijn rol van ouder blijven spelen. We willen heel graag het evenwicht binnen een familie bewaren en ieders zelfstandigheid respecteren.”

YIT: jongeren met veel verantwoordelijkheden

De minderjarigen bij Youth in Transit zijn 15 tot 18 jaar oud. Ze hebben geen familie in België. Sommigen verbleven eerder bij Youth in Shelter, een ander project van Caritas in Luik. Zo is er een continue opvolging voor het starten van een procedure en ook nadien.

Lees ook: jongeren waardig opvangen

Deze jongeren leven in Luik vaak voor het eerst in hun leven alleen in een woning. “Wanneer een jongere bij ons toekomt, moeten we hem of haar eerst tot rust laten komen voor het proces richting zelfstandigheid kan van start gaan”, stelt Fulgence. “Alleen leven wil zeggen dat je tal van verantwoordelijkheden moet dragen. Op jonge leeftijd is het niet gemakkelijk om dat te begrijpen en aanvaarden. Wij begeleiden een jongere voor zogezegde functionele activiteiten: boodschappen doen, naar de wasserette gaan, een afspraak maken bij de dokter, zich inschrijven bij de gemeente.” Tegelijkertijd moet de adolescent ook naar school gaan en gemotiveerd blijven om iets van de toekomst te maken.

“Ervoor zorgen dat de jongere niet afhaakt op school is erg lastig wanneer al die verantwoordelijkheden er zijn”, zegt maatschappelijk werkster Angie. “Die verantwoordelijkheden kunnen alles doen omslaan.” Meestal moeten jongeren geen drie keer per dag eten maken of administratieve formaliteiten regelen. “Tegenover de jongeren hebben we zeker een grotere verantwoordelijkheid dan tegenover de families. Voor jongeren is de begeleiding veel sterker gekoppeld aan het dagelijkse leven.”

De meeste jongeren zijn ook gefocust op de stappen die moeten worden ondernomen voor een gezinshereniging. Ze hopen dat hun familie kan overkomen naar ons land. “Spijtig genoeg komt het vaak voor dat een jongere de school opgeeft om een ongeschoolde job te gaan doen. De reden is dan gewoon dat hij of zij snel geld wil kunnen sturen naar een familie die grenzen moet oversteken en visa moet regelen”, weet Angie.

Woning vinden: niet gemakkelijk

Zowel voor families als voor jongeren is het erg moeilijk om een woning te vinden. Wie een collectief opvangcentrum verlaat, kan zes maanden lang in een doorgangswoning verblijven in het kader van het Caritasproject.

Daarna moeten families en jongeren een eigen woning zoeken en hiervoor betalen, door te werken of door inkomsten via het OCMW. De zoektocht naar een woning is een serieus hindernissenparcours. In deze fase is het cruciaal om begeleiding te voorzien. Er zijn vele hindernissen: de hoge huur, het gebrek aan contacten, het wantrouwen van eigenaars, de taalbarrière enzovoort. Sommige kwetsbare mensen moeten bovendien een woning vinden die aangepast is aan hun specifieke noden.

Ben je eigenaar en wil je iets verhuren? Neem dan vooral contact op met ons (yit-l@caritasint.be) en geef de nodige details over de woning door (plaats voor hoeveel mensen, adres enzovoort).

Zelfvertrouwen hebben is erg belangrijk

Nieuwe vaardigheden leren of vooruitgang boeken in het dagelijkse leven is een continu proces. TVU-YIT wil vooral de zelfstandigheid van mensen in de hand werken zodat ze niet bang zijn om anderen aan te spreken wanneer ze iets nodig hebben of informatie zoeken. Angie: “Het is essentieel om het vertrouwen te kweken dat je een taak kan uitvoeren terwijl je er nog niet veel van kent. Mensen moeten iets alleen kunnen doen en tegelijkertijd weten waar ze informatie kunnen vinden. Ze moeten genoeg zelfvertrouwen ontwikkelen om een aantal dingen te kunnen doen.”

De projecten Transit Vulnérable en Youth in Transit geven een waardevolle ondersteuning aan kwetsbare mensen: minderjarigen die alleen zijn, families, jongvolwassenen. Centraal staan de begeleiding en het zelfstandig maken van mensen. Op die manier zijn ze opgewassen voor de uitdagingen in het kader van hun integratie, kunnen ze dagelijks functioneren en kunnen ze zich aanpassen aan een nieuwe omgeving. Obstakels zijn er meer dan genoeg : een woning zoeken, de taal nog niet goed kennen, administratieve dingen regelen. Door de projecten krijgen de begeleide mensen een groter zelfvertrouwen. En op die manier ontwikkelen ze de vaardigheden die je nodig hebt om zelfstandig te leven.