Hassan (17): “Mijn voogd is een gids, iemand die me aanmoedigt” [LONG READ]

Niet-begeleide minderjarige vreemdelingen zijn een fantastische doelgroep om mee te werken. Maar ze weten niet altijd wat er op hen afkomt. - Canva

24/11/2022

Het leven van een ‘niet-begeleide minderjarige vreemdeling (NBMV)’ gaat niet over rozen. Hij of zij verblijft namelijk in België zonder ouders en zit in een verblijfsprocedure waarvan de afloop moeilijk te voorspellen is. Hassan^[1] is een 17-jarige Afghaanse jongen die in een opvangcentrum in het noorden van het land verblijft. Hij wordt ondersteund door Bieke Van Houdt, één van de voogden van CAW Brabantia – Antenne Caritas International. “Bieke is voor mij een gids”, vertelt Hassan. “Zij weet het antwoord op veel vragen waarmee ik zit. Bieke kan me ook motiveren en aanmoedigen. Ze helpt me om de dingen te laten vooruitgaan. Ik kan erg goed met haar babbelen. Zonder voogd zou mijn leven een stuk lastiger zijn.”

Ik vind naar school gaan hier zo tof dat ik soms zelfs in het weekend naar de klas zou willen trekken.”

Hassan, een 17-jarige Afghaanse jongen.

Hassan is nu ongeveer 2,5 jaar in België. Zijn huidige situatie is onzeker maar toch is hij blij dat hij hier leeft. “Ik ga iedere dag naar school. In Afghanistan was dat wel anders: daar waren er financiële problemen en leefde je in een samenleving met veel geweld.”

De gelijkheid van man en vrouw vindt Hassan één van de positieve kanten van de Belgische samenleving. “Mensen gaan hier ook anders met elkaar om. Je merkt dat bijvoorbeeld aan de leerkrachten. In Afghanistan werd je vaak geslagen wanneer je fouten maakte op school, wat niet bepaald motiverend was. Hier is het contact met leerkrachten helemaal anders. Ik vind naar school gaan hier zo tof dat ik soms zelfs in het weekend naar de klas zou willen trekken.”

Beter lezen en schrijven

In 2021 had Hassan alleen deeltijds les en was hij verder veel bezig met ‘de praktijk’. Nu krijgt hij vijf dagen per week les. Hij wil erg graag beter leren lezen en schrijven. Zijn gesproken Nederlands is al behoorlijk goed. “Ik leer nu bijvoorbeeld te koken en te schilderen. Op school krijgen we les over elektriciteit, kinderverzorging, werken als logistiek assistent. Later zal ik kunnen kiezen welke richting ik wil inslaan.”

Net als veel jongeren van zijn leeftijd heeft Hassan dromen over zijn toekomst. “Rond mijn 30ste zou ik graag mijn eigen zaak hebben, een winkel bijvoorbeeld”, legt de jongen uit. “Nu wil ik vooral zoveel mogelijk kennis opdoen en uitvissen waarin ik me wil specialiseren.”

Nazar Ali kwam, net als Hassan, als niet-begeleide minderjarige naar België. In deze video blikt hij terug op de vier moeilijkste jaren uit zijn jonge leven.

Je bent 14, de schooldag is voorbij, je keert terug naar huis en er is niemand.

Nazar Ali

Hamburgers bakken

Hassan werkt buiten zijn schooluren ook om zelf wat centen te verdienen. “Ze hebben me heel graag bij een bekend hamburgerrestaurant in Mechelen”, zegt hij trots. “Ik kan daar nu zowat alles: hamburgers bakken, in de keuken werken, in de zaal rondlopen.”

Niet lang geleden kreeg Hassan een negatieve beslissing over zijn aanvraag om internationale bescherming (asiel) te krijgen. Maar zijn advocaat tekende beroep aan. Voogd Bieke stelt Hassan voor om misschien, in samenspraak met de advocaat, nog een ander pad te bewandelen, naast de beroepsprocedure: “Dan moet ik wel een hele brief schrijven waarin ik vertel over mijn leven, wat ik nu allemaal doe, mijn schoolsituatie, mijn familie. Maar dan moet ik weer op interview^[2].” Hassan gaat akkoord met het idee: “België is voor mij het land waar ik een toekomst kan opbouwen.”

‘Fantastische doelgroep’

Bieke haalt grote voldoening uit haar werk als voogd van NMBV. “Het is een fantastische doelgroep om mee te werken”, zegt ze. “Deze jongeren hebben vaak veel potentieel maar weten niet goed wat er op hen afkomt. Ik doe mijn best om hen te versterken in hun capaciteiten en talenten en hen meer houvast te geven.”

Laurence Bruyneel coördineert het voogdenteam van CAW Brabantia – Antenne Caritas International. Zij bevestigt dat voogden van levensbelang zijn voor de jongeren die ze begeleiden. Er is trouwens zowat permanent een gebrek aan geschikte kandidaat-voogden.

“De jongeren bevinden zich in een kwetsbare situatie“, weet ook Laurence. “Het is belangrijk om de situatie vooral niet nog erger te maken, en daarom zijn die voogden dus zo hard nodig. De voogd is zowat de enige constante in het leven van een minderjarige jongere van buitenlandse afkomst want verder wordt hij geconfronteerd met allerlei veranderingen. Soms moet de jongere van opvangcentrum veranderen. Soms veranderen de hulpverleners met wie hij te maken krijgt.“

Een goeie voogd moet creatief zijn, over een groot oplossingsvermogen beschikken en stressbestendig zijn. Hij moet het evenwicht tussen ‘afstand’ en ‘nabijheid’ zo goed mogelijk trachten te bewaken.

Laurence Bruyneel van het voogdenteam

Profiel van voogden

“Idealiter is een voogd iemand die een opleiding heeft gevolgd die relevant is voor de moeilijke situaties waarmee je in dit werk te maken krijgt“, legt Laurence uit. “Wie voogd wordt, krijgt een erg doordachte opleiding. Maar voogd zijn, dat leer je vooral door het werk in de praktijk te doen. Je moet zowel het theoretische kader als de praktische aspecten goed in de vingers krijgen. Meer dan eens veranderen er dingen: wettelijke bepalingen, de sociale kaart, het onderwijssysteem. De begeleide jongeren kunnen ook af te rekenen hebben met medische of psychische problemen.”

“Een goeie voogd moet creatief zijn, over een groot oplossingsvermogen beschikken en stressbestendig zijn. Hij moet het evenwicht tussen ‘afstand’ en ‘nabijheid’ zo goed mogelijk trachten te bewaken. Verder moet het iemand zijn die met een open blik kijkt naar uiteenlopende culturele achtergronden.“

LEES OOK Voogdij: Caritas International mikt op 100 niet-begeleide minderjarigen extra

Word voogd!

Bij Caritas International zijn er op dit ogenblik tien werknemersvoogden. Ieder van deze voogden begeleidt gemiddeld 20 tot 25 jonge vluchtelingen. Bij Caritas International zijn er ook soms vacatures voor (werknemers)voogden. “Spontane sollicitaties zijn zeer zeker welkom“, besluit Laurence. Stuur je spontane sollicitatie naar cv@caritas.be.

Wie graag als onafhankelijke voogd aan de slag wil gaan, moet contact opnemen met de Dienst Voogdij van het ministerie van Justitie^[3].

Hassan is een schuilnaam.

Het interview bij het Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) maakt heel wat personen die internationale bescherming aanvragen bang en ongerust. Tijdens zo’n interview moeten ze vertellen over moeilijke momenten en het verleden weer oprakelen.

Website van de federale overheidsdienst justitie.