Een rechtvaardig migratiebeleid voor de duurzame ontwikkeling van iedereen

“In het huidige politieke klimaat dringen wij er bij Belgische en andere Europese beleidsmakers op aan moed te tonen en prioriteit te geven aan een rechtvaardig migratiebeleid. Migratie is een kans voor onze samenlevingen om een ​​welvarender, mondiaal ‘gemeenschappelijk huis’ te bouwen, waar iedereen een zinvolle bijdrage kan leveren en waardig kan leven,” zegt Tom Devriendt, beleidsmedewerker bij Caritas International.

Sterke banden tussen migratie en ontwikkeling

Het Caritasnetwerk heeft recent een reeks publicaties gelanceerd over de sterke banden tussen migratie en ontwikkeling, getiteld ‘Common Home’. Alle 12 publicaties tonen aan dat migranten en migratie belangrijke bijdragen kunnen leveren aan duurzame ontwikkeling. Een voorbeeld uit eigen land toont hoe migranten de toegang tot gezondheidszorg in hun land van herkomst kunnen verbeteren:

‘Solidarco is een verzekeringsstelsel waarmee Congolese migranten die in België wonen een ziektekostenverzekering kunnen afsluiten voor familieleden in Kinshasa. Terwijl de betalingen aan een in Europa gevestigde verzekeringsmaatschappij worden gedaan, kunnen alleen niet-migranten in het land van herkomst een beroep doen op de gezondheidszorg. Deze regeling was in de eerste plaats gericht op het bieden van een oplossing aan niet-migrerende familieleden die geen of beperkte toegang hadden tot gezondheidszorg in het land van herkomst. Ten tweede was ze bedoeld om de financiële problemen van de migrant zelf te verlichten. De ziektekosten van familieleden in het land van herkomst zijn per definitie onverwacht en kunnen zeer hoog zijn als familieleden in een land wonen met een beperkt volksgezondheidsstelsel, waar patiënten vaak geen verzekering hebben en zij de verlener van de gezondheidszorg uit eigen zak betalen als ze zorg nodig hebben.’^[1]

Van het creëren van jobs tot sociale zekerheid, van kunst tot politiek, van remittances tot internationale samenwerking: de resultaten uit de Common Home-serie illustreren het uitgebreide potentieel van migratie als een hefboom voor ontwikkeling, zowel in Europa als daarbuiten. Onderzoek heeft ook telkens opnieuw aangetoond dat de meeste migratie niet intercontinentaal verloopt, maar binnen regio’s en landen. In West-Afrika bijvoorbeeld, blijft meer dan 70% van de migranten in de regio^[2]. In de door de droogte getroffen Sahel zijn seizoensgebonden en tijdelijke migratie een belangrijke overlevingsstrategie voor velen, ook voor kwetsbare huishoudens en gemeenschappen.

De rol van Europa en België

Maar met name in Europa wordt migratie steeds meer als een bedreiging gezien en niet als een kans. In hun relaties met Afrikaanse landen hebben de EU en haar lidstaten in toenemende mate prioriteit gegeven aan migratiecontrole en de strijd tegen irreguliere migratie, waardoor de deur werd gesloten naar reguliere migratiekanalen. Zoals recentelijk betoogd door de speciale VN-rapporteur voor de mensenrechten van migranten^[3], heeft de Europese druk op West-Afrikaanse regeringen om de migratie naar Europa te beheersen, bijgedragen aan het ondermijnen van de regionale vrijheid van beweging en heeft dit geleid tot de criminalisering van mobiliteit. Dat terwijl dergelijke mobiliteit een sleutelfactor is van sociale en economische ontwikkeling voor lokale gemeenschappen in West-Afrika.

“Enerzijds moeten Belgische beleidsmakers prioriteit geven aan een rechtvaardig migratiebeleid, inclusief de uitbreiding van veilige en regelmatige kanalen naar Europa, zoals de lopende pilootprojecten over arbeidsmigratie die gebaseerd zijn op het Global Skills Partnership-model. Anderzijds moeten Belgische beleidsmakers er ook voor zorgen dat hun migratiebeleid de regionale mobiliteit elders niet schaadt en de ontwikkeling in het globale Zuiden ondermijnt,” aldus nog Tom Devriendt.