“Wie terugkeert naar Nepal, doet dat meestal na een heel lange periode: 10 tot 20 jaar”, vertelt Julian van Caritas Nepal. “De verwachtingen bij terugkeer liggen hoog”, vult de Braziliaanse Fabiana aan. “Als je terugkomt uit Europa, denken mensen dat je rijk bent.” Fabiana en Julian zijn twee van de lokale re-integratiepartners die terugkeerders in de landen van herkomst begeleiden. Zij proberen ervoor te zorgen dat de terugkeerders hun leven terug op de rails krijgen. Elk op zijn eigen manier, want de context is overal een beetje anders. Van Brazilië over Ghana en Rusland tot Nepal: elke partner heeft eigen uitdagingen, afhankelijk van de context van het land, het profiel van de terugkeerders en tal van andere factoren zoals individuele kenmerken of eerdere migratie-ervaringen.
Europese aanpak
Ook binnen Europa verschilt de situatie van land tot land. Europese partnerinstituties van het ERRIN-netwerk kwamen toelichten hoe zij re-integratie aanpakken. De re-integratiebudgetten zijn in elk land verschillend, alsook de voorbereiding die voorzien is om een terugkeerder te begeleiden op de terugkeer.
Voor Caritas International blijft het enorm belangrijk om migranten goed te ondersteunen, zowel voor vertrek als wanneer ze zijn aangekomen in hun land van herkomst. Door voor vertrek al de mogelijkheden te bespreken, weet de terugkeerder waaraan hij of zij zich kan verwachten. Dat maakt het zowel voor de lokale partners als voor de persoon zelf een beetje makkelijker.
Sociale re-integratie
Onder bepaalde voorwaarden kunnen terugkeerders een financiële re-integratiesteun krijgen en in samenspraak met de partner ter plaatse een eigen project opstarten. Maar er zijn andere zaken die minstens even zwaar doorwegen als het financiële aspect. “Je kunt niet enkel de economische kant bekijken,” zegt Shimray uit India. “Ook het sociale re-integratieproces is belangrijk, bijvoorbeeld de aanvaarding door de familie. We hebben ook een peer support system, waarbij terugkeerders elkaar ontmoeten en zo wat zelfvertrouwen terugwinnen.”
Caritas International is ook lid van ERSO, een Europees netwerk van ngo’s die op kwalitatieve terugkeerbegeleiding werken en dat aan capaciteitsopbouw doet door met dezelfde partners samen te werken in de landen van herkomst. Ook hier zien we het belang van medische zorg, familie, een huis, een inkomen… Het zijn de eerste dingen die in orde moeten zijn bij de terugkeer, en dus ook de prioriteiten van lokale partners en van Caritas, terwijl er ook op lange termijn moet bekeken worden wat in het beste belang is van de terugkeerder.
