Wat de opvang van verzoekers om internationale bescherming betreft, pleiten middenveldorganisaties voor een bindend mechanisme dat een eerlijke verdeling op Europees niveau beoogt. In België stelde het middenveld in september 2022 een stappenplan voor om uit de crisis te geraken, met ook daarin een verplicht spreidingsplan tussen gemeenten en het tijdelijk vrijmaken van noodopvang. Dat voorstel valt nog steeds op een koude steen. Mensen die internationale bescherming nodig hebben maar op straat staan, kunnen vandaag alleen rekenen op de solidariteit van burgers en humanitaire organisaties.
Het exponentiële budget dat aan een restrictief migratiebeleid wordt besteed, kan veel beter worden ingezet. In plaats van al die enorme sommen in te zetten voor controle en uitzetting, moet er geïnvesteerd worden in meer mobiliteit, opvang en integratie, met name via toegang tot werkgelegenheid en opleiding. De hervorming van de gecombineerde vergunning bijvoorbeeld, waarover momenteel op Europees en Belgisch niveau onderhandeld wordt, is een opportuniteit om het probleem van niet-ingevulde vacatures op te lossen. Of een kader voor de regularisatie van mensen in irregulier verblijf zodat zij ook kunnen werken.
Zonder een paradigmashift en een terugkeer naar de fundamentele Europese waarde van solidariteit zal de structurele opvangcrisis in Europa niet verdwijnen. Het is niet door internationale mobiliteit aan banden te leggen en alles in te zetten op terugkeer dat de situatie zal verbeteren. Daarom vragen wij België om op de Raad van 9 en 10 maart, in het kader van zijn toekomstig voorzitterschap van de EU in 2024, het repressieve migratiebeleid (inclusief het nieuwe migratie- en asielpact) om te buigen richting concrete en duurzame oplossingen qua mobiliteit, internationale bescherming en opvang, waarbij we het internationaal recht opnieuw centraal stellen. Het regeerakkoord wijst daarvoor de weg.
Arnaud Zacharie (CNCD-11.11.11), Els Hertogen (11.11.11), François Cornet (Caritas International), Sotieta Ngo (CIRÉ), Tine Claus (Vluchtelingenwerk Vlaanderen).
Deze tekst werd mee ondertekend door Centre Avec, CEPAG, CSC Bruxelles, Euromedrights, FGTB, JRS Belgium, Ligue des Droits Humains, Migreurop & MOVE.