Kwetsbare vluchtelingen: de laatste halte op de weg naar een autonoom leven

Caritas International België Kwetsbare vluchtelingen: de laatste halte op de weg naar een autonoom leven

Caritas - Hanna en haar dochtertje Mehret

Caritas - Hanna en haar dochtertje Mehret

03/05/2019

Tussen de ene thuis en de andere zit voor sommigen slechts een simpele verhuiswagen. Voor anderen betekent het een lang parcours van vluchten, wachten en opnieuw beginnen. Dat vraagt tijd én een goede begeleiding. Als de stap van een collectief opvangcentrum naar zelfstandig leven in een eigen woning te groot is, kunnen kwetsbare vluchtelingen terecht bij Caritas.

“Ik hou van de omgeving, de activiteiten en de mensen hier. Er zijn goede dokters en verpleegkundigen in de buurt,” zegt Amjet Singh, die in een woning van Caritas in Mechelen woont. “Onze jongste zoon is 4 jaar oud en heeft autisme. Caritas helpt met het zoeken naar een school die aangepast is aan zijn noden.”

Met of zonder familie

Enkele verdiepingen onder de familie Singh woont Hanna met haar man Daniel en dochtertje Mehret. In Libië kwam Hanna in een zwaar ongeval terecht. Ze overleefde als enige, maar hield er constante rugpijn, een heupprothese en geheugenproblemen aan over. Mehret zit verlegen op haar schoot, in een roze prinsessenjurk. “Gekregen op haar eerste verjaardag,” verduidelijkt Hanna. “We hebben een taart gebakken en er een kaarsje op gezet. Maar verder herinner ik me niet veel. Ik weet wel nog dat ik met mijn hoofd vooral bij het interview zat dat we drie dagen later zouden hebben [nvdr: bij het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen]”.

De alledaagse naamkaartjes op de deuren van elk afzonderlijk appartement verraden niets over de verhalen die erachter schuil gaan. Pijn en gemis werden deel van het dagelijkse leven van veel bewoners, zoals de 37-jarige Jadallah. Hij ziet zijn kinderen enkel nog op de ingekaderde pasfoto’s aan zijn grijze muur. “Ik heb geen enkel contact meer met mijn kinderen sinds mijn vrouw van me scheidde,” zucht hij. “Ik mis hen elke dag, maar heb er geen idee van waar ze zijn.”

Caritas International België Kwetsbare vluchtelingen: de laatste halte op de weg naar een autonoom leven

Ook de 18-jarige Zafirah[1] mist haar familie. Helemaal alleen kwam ze een paar jaar geleden naar België. “Ik was 15 jaar toen ik in België aankwam en ik wist niets. Nu ben ik 18 jaar en in die 3 jaar heb ik meer geleerd dan in de 10 jaar daarvoor. Ik was hier zonder mijn familie, zonder mijn moeder, dus leerde ik van andere mensen. Ik wil later iets terug doen door zelf anderen te helpen.”

Begeleiding op maat

“Wij brengen de situatie van de families in kaart en zorgen voor de toeleiding naar instanties die van belang zijn voor een autonoom leven”, legt integratiecoach Willem Gordts uit. “Dat kunnen scholen of psychologen zijn, maar ook de mutualiteit, jeugdbeweging of bank.” Het project richt zich op alle vluchtelingen wiens kwetsbare profiel de overgang naar zelfstandigheid bemoeilijkt.

“Wanneer er nieuwe mensen bij ons aankomen, ga ik samen met hen op pad,” legt intercultureel bemiddelaar Sevan Sarkis uit. “Ik toon de supermarkt, de apotheek, de kringwinkel, huisarts… zodat ze daarna zelf hun weg kunnen vinden. Ik ga ook mee naar eerste afspraken, bijvoorbeeld bij de psycholoog.”

Caritas International België Kwetsbare vluchtelingen: de laatste halte op de weg naar een autonoom leven

Een intercultureel bemiddelaar spreekt dezelfde taal, letterlijk en figuurlijk, want hij of zij kent ook de achtergrond en culturele verschillen waarmee de bewoners worstelen. “Zo kunnen ze hun bezorgdheden beter uiten”, legt Willem uit. “Wij staan in dicht contact met de families en werken echt op maat van hun individuele noden.”

In totaal biedt Caritas 40 woningen in Mechelen, Luik en Brussel. Overal krijgen de bewoners een aangepaste sociale begeleiding voor een periode van zes maanden. “Op zo’n korte tijd kun je de problemen niet oplossen,” geeft Willem aan. “Maar we proberen hen sterker te maken, zodat ze daarna alleen verder kunnen.”

Een woning vinden

Alleen verder gaan is al helemaal niet evident als je botst op ellenlange wachtlijsten voor sociale woningen en noodgedwongen op zoek moet naar een woning op de private huurmarkt. Ook hierin steunt Caritas kwetsbare vluchtelingen.

De familie Singh rondde de zoektocht met succes af. Ze vonden een huis met drie slaapkamers en een grote keuken, want Amjet en haar man Armohn koken allebei graag. “We zijn professionele koks zonder diploma,” grapt Armohn. “In het opvangcentrum hebben we nog voor iedereen samosa’s gemaakt: 520 stuks in 24 uur. We hebben niet geslapen die nacht.”

Caritas International België Kwetsbare vluchtelingen: de laatste halte op de weg naar een autonoom leven

“Het was moeilijk om een huiseigenaar te overtuigen, maar we hebben een woning gevonden,” glimlacht Amjet. “We hebben al op veel verschillende plaatsen gewoond en zijn opgelucht dat we nu in Mechelen kunnen blijven. Dan moeten de kinderen niet nog eens van school veranderen en hun vrienden achterlaten.”

Ook Zafirah wil op haar huidige school blijven: “Mijn school is echt de beste school, met lieve leerkrachten. Ik studeer wetenschappen-wiskunde en hou vooral van wiskunde en chemie. Wiskunde is zoals een spelletje. Je hebt er geen taal voor nodig.” Doordat ze veel op school is, heeft Zafirah weinig tijd om een woning te zoeken. En die zoektocht verloopt sowieso al moeilijk. “Als ik bel en zeg dat het OCMW zal betalen, krijg ik een negatief antwoord,” legt ze uit. “Ik vraag me af hoe ik mensen kan tonen dat ik goed ben.”

Kleine stappen vooruit

Als het leven dat je voor ogen had, wordt verduisterd en stopgezet door geweld, kun je het niet altijd zomaar terug opstarten. Het verleden kan diepe wonden slaan, die reiken tot in de toekomst. “Vroeger had ik veel dromen: een beter leven, naar school gaan…” vertelt Hanna. “Nu niet meer. Ik wil gewoon geen pijn meer voelen. Ik kan niet meer dromen over de toekomst.”

Toch probeert Caritas met alle bewoners naar de toekomst te kijken en hen voor te bereiden op wat volgt. Nog voordat zijn Nederlandse les begon, kocht Jadallah alvast het handboek. In een gelijnd schriftje schreef hij pagina’s vol met vertalingen van het Arabisch naar het Nederlands en omgekeerd. “Ik heb samen met Caritas een actieplan gemaakt voor de toekomst,” vertelt hij. “Nederlands leren, een cursus integratie, naar de VDAB, een opleiding volgen en werk zoeken. We gaan stap voor stap.”



1

Zafirah is een pseudoniem om de anonimiteit van de persoon in kwestie te garanderen

Verwant nieuws

Alle nieuwsberichten