Jawel, we kunnen de opvangcrisis wél oplossen

Sinds twee jaar loopt het in ons land mis met de opvang van vluchtelingen. Mensen op de vlucht kunnen zich wel registreren als ‘verzoeker om internationale bescherming’, maar daarna komen ze meestal op straat terecht. “Geen plaats in het opvangnetwerk”, klinkt het. Voor vrouwen, kinderen en gezinnen is er meestal nog wel ergens een bed te vinden. Maar alleenstaande mannen kunnen het vergeten. Ronddolen op straat of met lotgenoten samenhokken in een geïmproviseerd tentenkamp of een onhygiënisch kraakpand, is de enige optie.

Nochtans heeft iedereen in ons land recht op opvang. Ook alleenstaande mannelijke vluchtelingen. Dat zegt de Europese Opvangrichtlijn en onze eigen Belgische Opvangwet.

Maar inderdaad, de opvangplekken in Brussel zitten overvol. Fedasil (en haar partners) en de Brusselse daklozenopvang dragen bijna de volledige last van deze crisissituatie. Maar België is meer dan Brussel alleen. En de opvangcrisis mag niet alleen het probleem zijn van de hoofdstad.

De Opvangwet bevat verschillende noodmaatregelen. Één daarvan is helder en doeltreffend: de overheid kan verplicht het ‘spreidingsplan’ invoeren. De noodmaatregel werd ingevoerd na de vorige opvangcrisis in 2015. De bedoeling was om het spreidingsplan te kunnen uitrollen als er zich opnieuw een opvangcrisis zou voordoen.

Het spreidingsplan spreidt het aantal verzoekers om internationale bescherming evenwichtig over de verschillende gemeenten. België telt 581 gemeenten. Simpel gezegd betekent dat als elke gemeente 5 extra mensen opvangt, iedereen die vandaag op de wachtlijst staat een opvangplek heeft. (In werkelijkheid is het complexer, en wordt er rekening gehouden met bijvoorbeeld het aantal inwoners, het totaal netto belastbaar inkomen en het aantal bestaande opvangplaatsen per gemeente.)

Als we tijdelijk onderdak bieden aan mensen die internationale bescherming aanvragen, zorgen we ervoor dat ze tijdens hun asielprocedure een veilig onderkomen hebben. In kleinschalige noodopvangfaciliteiten, verspreid over verschillende gemeenten. Kleinschalige opvang heeft aantoonbaar positieve effecten op het welzijn van de bewoners, is goedkoper dan collectieve opvanginitiatieven, bevordert een efficiëntere verwerking van asieldossiers en draagt bij aan een betere integratie in de lokale gemeenschap.

Nochtans zagen politici deze opvangcrisis al lang aankomen. De instroom van vluchtelingen is na de zomer altijd hoger, vooral in de maanden september en oktober. Dat is al jaren zo. Je zou verwachten dat beleidsmakers proactief in gang schieten en de noodmaatregel van het spreidingsplan inzetten. Zo zou ons land zijn humanitaire verplichtingen kunnen nakomen.

Maar dat gebeurt niet. Politici denken dat er niet genoeg draagvlak is bij de gemeenten om verzoekers om internationale bescherming op te vangen. Ze denken dat burgers geen zin hebben om solidair te zijn met mensen op de vlucht.

Bij Caritas International geloven we wél in de solidariteit van burgers. Daarom zetten we mee onze schouders onder ‘Solidaire Straat’ van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. Bestel jouw gratis raambordje, hang het voor je raam en laat zien hoe solidair we samen zijn voor mensen op de vlucht.

Maak van jouw straat, een solidaire straat! Bestel hier je gratis raambordje.