Community Sponsorship:
- Wat is Community Sponsorship?
Bij Community Sponsorship geeft een groep geëngageerde burgers een warm welkom aan een vluchteling of een vluchtelingengezin dat door de UNHCR – de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties – is voorgedragen om zich te hervestigen in ons land.
Het is een totaal andere manier om hervestigde vluchtelingen op te vangen in ons land. Deze vluchtelingen komen niet terecht in een collectief opvangcentrum of lokaal opvanginitiatief (LOI) maar worden opgevangen door gewone mensen.
Deze mensen vormen een onthaalgroep. Een jaar lang – of iets langer – zorgen ze ervoor dat de vluchteling(enfamilie) zijn weg vindt en zich thuis voelt, zodat het een nieuwe start kan maken.
Heel concreet gaat de onthaalgroep op zoek naar een woning waar het gezin of de persoon minstens een jaar lang zelfstandig zal wonen, en richt die kant-en-klaar in. De groep helpt de familie/persoon met álle aspecten die bij het leven in België komen kijken: de buurt leren kennen, de inschrijving in de school, een afspraak maken bij de tandarts, zoeken naar werk, …
De mensen van de onthaalgroep staan er niet alleen voor. Ze worden onder meer bijgestaan door ervaren interculturele medewerkers van Caritas International, maar ook het plaatselijke OCMW, sociale assistenten, lokale verenigingen, …
Omdat de onthaalgroep hen elke dag en heel persoonlijk begeleidt, verloopt de integratie van de nieuwkomers veel sneller en beter. En omdat de inwoners betrokken zijn bij de komst van vluchteling(en), versterkt Community Sponsorship tegelijk ook de sociale cohesie in een wijk of gemeente.
Community Sponsorship bestaat in verschillende landen. In België voert Caritas International het project uit sinds 2020, in samenwerking met Fedasil, het agentschap dat in ons land verantwoordelijk is voor de opvang van verzoekers om internationale bescherming.
‘Community Sponsorship’ is ontstaan in Canada in de jaren ‘70. Veel landen die het ‘idee’ van Community Sponsorship genegen waren en het – zij het in een beetje andere vorm – overnamen, namen ook de Engelstalige benaming over. Ook wij beslisten, samen met Fedasil, om de term ‘Community Sponsorship’ in ons land te gebruiken, zowel in het Nederlands als in het Frans. ‘Community’ staat voor de gemeenschap waarin de vluchtelingen worden opgenomen. ‘Sponsorship’ houdt dan weer de begeleiding in door deze gemeenschap: de onthaalgroep waarin de vluchtelingen terechtkomen zorgt minstens één jaar voor huisvesting, helpt met administratie, onderwijs, taal…
- Wat is hervestiging?
Hervestiging gebeurt onder de leiding van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties.
Bij hervestiging selecteert de UNHCR kwetsbare vluchtelingen en brengt hen over vanuit een land waar zij bescherming gezocht hebben naar een ander, veilig land. Er zijn een dertigtal landen in de wereld die zich hebben geëngageerd om vluchtelingen te hervestigen. Sinds 2013 is ook België daarbij.
Zo is hervestiging een menselijk en legaal alternatief voor de levensgevaarlijke routes via bijvoorbeeld via de Balkan of over de Middellandse Zee.
Dankzij hervestiging konden de voorbije zestig jaar heel wat personen op de vlucht bescherming krijgen en een nieuw leven opbouwen in een derde land.
- Hoe kan ik deel uitmaken van Community Sponsorship?
Je kan op verschillende manieren deel uitmaken van Community Sponsorship:
– Je kan een onthaalgroep opstarten, of je aansluiten bij een bestaande onthaalgroep. Hier lees je hoe je dat doet.
– Je bent de eigenaar van een woning, en je wil die ter beschikking stellen van hervestigde vluchtelingen.
Een betaalbare woonst vinden op de privémarkt, is een hele uitdaging voor een onthaalgroep. Daarom zijn we erg blij als eigenaars zich spontaan aanbieden om hun eigendom te verhuren aan kwetsbare vluchtelingen. Hier lees je hoe je dat doet.
- Welke vluchtelingen komen in aanmerking voor hervestiging?
De selectie van de vluchtelingen gebeurt in 3 fases:
1. Het UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties, maakt een eerste selectie van kandidaten op basis van ‘kwetsbaarheidscriteria’.
Zo komen onder meer in aanmerking: mensen die door het UNHCR al erkend zijn als vluchteling en specifieke medische noden hebben, vluchtelingen die juridische en/of fysieke bescherming nodig hebben, meisjes of vrouwen die zich in gevaarlijke situaties bevinden, overlevenden van geweld en foltering, kinderen en tieners in een risicosituatie, vluchtelingen die geen waardig toekomstperspectief hebben in het land waar ze zich bevinden, …
1. Het Belgische Commissariaat-eneraal voor Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS), de onafhankelijke overheidsinstantie die een beslissing neemt over de aanvragen van verzoekers om internationale bescherming (asiel), doet daarna een tweede selectie en interviewt de voorgestelde personen in het land waar zij zich bevinden.
2. Op basis van die interviews stelt het CGVS een advies op over de voorgestelde kandidaten en maakt die over aan de bevoegde staatssecretaris voor asiel en migratie in België. Die beslist uiteindelijk wie hervestigd zal worden.
- Waar komen hervestigde vluchtelingen terecht in België?
Van zodra vluchtelingen via hervestiging in België toekomen, zijn er twee verschillende opvangmodellen:
– ofwel verblijven ze een korte periode in een opvangcentrum en gaan ze daarna naar een lokaal opvanginitiatief (LOI) van het OCMW of een woning die werd voorzien door een partnerorganisatie van Fedasil;
– ofwel verblijven zij zelfstandig in een woning die door een onthaalgroep ter beschikking gesteld wordt binnen Community Sponsorship.
- Waarom Community Sponsorship als er toch opvangcentra bestaan?
Community Sponsorship is één van de verschillende manieren om hervestigde vluchtelingen op te vangen, naast de bestaande opvangmogelijkheden die door de OCMW’s en federale overheid aangeboden worden. Community Sponsorship heeft niet als doel de verantwoordelijkheden van die overheidsdiensten over te nemen, maar net om een persoonlijkere toets aan de begeleiding te kunnen bieden. Community Sponsorship gaat dus dat stapje verder dan wat de overheid standaard aanbiedt.
De onthaalgroepen zorgen ervoor dat de vluchteling/familie een comfortabele en rustige plek heeft van waaruit de de eerste stappen naar een nieuw leven kunenn worden gezetten. De groepen begeleiden de vluchteling/familie het eerste jaar (soms ook wat langer) onder meer bij het zoeken naar werk en een woning. Dankzij die voortdurende en persoonlijke begeleiding verloopt de integratie van de vluchteling/familie vlotter.
- Wat is een onthaalgroep?
Een onthaalgroep bestaat uit een aantal vrijwillige burgers die goed thuis zijn in de lokale gemeenschap: de stad, het dorp, de wijk, … Zij zullen de vluchteling(enfamilie) één jaar lang opvangen en ondersteunen. Soms ook langer, dat kan in overleg worden beslist.
Een onthaalgroep is het liefst heel divers: hoe meer verschillende persoonlijkheden, interesses, vaardigheden en expertises, … hoe beter de begeleiding zal zijn. Hoe die begeleiding gebeurt en wie precies welke taak op zich neemt, beslist de groep helemaal zelf.
- Waarom zou ik deel willen uitmaken van een onthaalgroep?
· Deel uitmaken van een onthaalgroep is een zingevende en rijke ervaring. Ja, het vraagt heel wat investeringen in tijd en energie. Maar je krijgt er heel wat voor terug: een warme en betekenisvolle band met een vluchteling of gezin die/dat – stap voor stap – een nieuwe toekomst opbouwt in ons land.
· Bovendien brengt deze ervaring vaak buurtbewoners samen, waardoor de banden in je gemeenschap hechter worden.
· Onbekend maakt onbemind. Vluchtelingen betrekken bij activiteiten in je eigen leefomgeving – en op die manier samenbrengen met burgers – heeft daarom vaak een positieve impact op de beeldvorming over vluchtelingen.
· Caritas International heeft veel ervaring met het opvangen van vluchtelingen. Omdat ons Community Sponsorship-team de onthaalgroepen bijstaat, kunnen zij de hervestigde families/personen ook beter begeleiden.
· Omdat de onthaalgroep de (vluchtelingen)familie heel persoonlijk begeleidt, verloopt het integratieproces veel vlotter.
- Wat doet een onthaalgroep zoal?
De onthaalgroep ondersteunt een hervestigd vluchteling(enfamilie) bij zijn/haar aankomst in België. Een jaar lang – of iets langer – zorgt de groep ervoor dat hij/zij zijn/haar weg vindt en zich thuis voelt, zodat hij/zij een nieuwe start kan maken.
De begeleiding gaat écht van start van zodra de familie/vluchteling arriveert in de luchthaven. De onthaalgroep verwelkomt de persoon/het gezin, samen met medewerkers van Caritas International en Fedasil. Daarna begeleidt de groep de persoon/het gezin naar zijn/haar nieuwe verblijfplaats. Dat is een woning die door de onthaalgroep is gehuurd én ingericht. Er is een vaste financiering voorzien om de kosten te dekken die de onthaalgroepen maken voor aankomst en in de eerste maand na aankomst. Maar we raden de onthaalgroepen ook aan om zelf een startbudget te voorzien voor eventuele andere kosten.
Zodra ze zijn gearriveerd in ons land, moeten hervestigde personen naar de immigratiedienst om internationale bescherming aan te vragen. Het duurt dan enkele weken voor ze daadwerkelijk als vluchteling in België worden erkend , omdat zij al voor hun vertrek door het Commissariaat-Generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS) zijn geselecteerd. Vanaf dat moment krijgen ze een leefloon en toegang tot het sociale tarief voor basisbehoeften als water, elektriciteit, openbaar vervoer, …
Tijdens en na deze eerste fase staat de onthaalgroep klaar om de hervestigde personen te ondersteunen in het dagelijks leven: de kinderen inschrijven in een plaatselijke school, zich inschrijven voor taalcursussen, vrijetijdsactiviteiten vinden op maat van elk gezinslid, … De groep maakt de familieleden/vluchteling wegwijs in de directe omgeving en toont bijvoorbeeld de bushalte, het postkantoor, de tandarts, …
Tot slot is het ook belangrijk dat, naarmate het traject vordert, een onthaalgroep de vluchteling(enfamilie) informeert over zijn/haar toekomstige leven in België: wat zijn de levenskosten? En – als de (vluchtelingen)familie niet in de woning kan blijven die de onthaalgroep voor hem/haar gevonden heeft – hoe vinden we samen een definitieve woonst? En wat zijn de mogelijkheden om een job te vinden?
De vrijwilligers van de onthaalgroep staan er niet alleen voor. Het Community Sponsorship-team van Caritas International staat hen bij. Het team zorgt niet alleen voor een goede voorbereiding van de onthaalgroep, ook tijdens de Community Sponsorship-periode kan de groep rekenen op begeleiding. Zo legt het team bijvoorbeeld de contacten met de overheid (Dienst Vreemdelingenzaken, Fedasil, …) en helpt met het in orde maken van paperassen bij allerlei diensten (OCMW, het ziekenfonds, …)
Samengevat: de vrijwilligers staan paraat bij grote en kleine vragen of problemen. Ze zorgen ervoor dat de (vluchteling)enfamilie zich thuis voelt in zijn/haar nieuwe omgeving, én dat hij/ze – als het Community Sponsorship-traject is afgelopen – op eigen benen kan staan.
- Hoe lang begeleidt een onthaalgroep een vluchteling(enfamilie)?
In principe begeleidt een onthaalgroep een vluchteling(enfamilie) 1 jaar lang. Na dat jaar stopt het Community Sponsorship-traject en de omkadering door Caritas International. Als de onthaalgroep en de vluchteling(enfamilie) willen dat de begeleiding nog wat langer duurt, dan kunnen we dat zeker bekijken.
- Hoe start ik een onthaalgroep?
Wil je graag deel uitmaken van een onthaalgroep en zoek je nog mensen die er mee hun schouders onder willen zetten? Bij lokale verenigingen of besturen in je gemeente kan je geëngageerde burgers leren kennen. Je kan ook zelf contact opnemen met inwoners van je gemeente en hen over dit project informeren, bijvoorbeeld via een plaatselijke Facebookgroep of het gemeenteblad. Caritas helpt je graag hierbij.
Neem contact met ons op om samen te bekijken hoe we Community Sponsorship bekend kunnen maken in jouw gemeente. Met plezier komen we een infosessie geven.
- Waar vindt de onthaalgroep een woning? En geld voor het startbudget?
Om een vluchteling(engezin) te kunnen begeleiden, heb je als onthaalgroep een woning en een startbudget nodig.
Sommige onthaalgroepen maken deel uit van een vzw of een parochie die een woning ter beschikking heeft. Andere onthaalgroepen moeten op zoek naar een woning op de privémarkt.
De onthaalgroep huurt de woning, en onderverhuurt die aan de vluchteling(enfamilie). Eventueel kan de vluchteling(enfamilie), als de Community Sponsorship-periode is afgelopen, zelf de woning huren van de eigenaar.
In de praktijk betaalt de onthaalgroep de huurwaarborg en de huur tot het moment dat de vluchtelingen recht hebben op een leefloon. Er kan, als de onthaalgroep dit wil, achteraf een afbetalingsplan met de hervestigde personen opgezet worden om de gemaakte kosten terug te vorderen.
Er is een vaste bedrag voorzien om de kosten te dekken die de onthaalgroepen maken voor aankomst en in de eerste maand na aankomst, maar dat zal niet altijd voldoende zijn. Daarom moet de onthaalgroep zelf ook zorgen voor een startbudget: om de eerste kosten te dekken, de woning in te richten, de huurwaarborg en de eerste maand huur te betalen. Daarom is het belangrijk dat je als onthaalgroep een netwerk hebt, en zin voor initiatief en creativiteit om bijvoorbeeld een inzamelingsactie te organiseren.
- Wat met de kosten? Wordt de onthaalgroep vergoed?
Het ondersteunen van een hervestigde vluchteling(enfamilie) met Community Sponsorship brengt kosten met zich mee.
Hervestigde mensen kunnen geen huurcontract ondertekenen zolang ze in het buitenland zijn, en ze kunnen het zich vaak niet veroorloven om de huurwaarborg te betalen. Ook voor de eerste maand huur, nutsvoorzieningen, voedsel en kleding hebben ze bij hun aankomst geen budget.
Daarom ondertekent de onthaalgroep het huurcontract. De groep betaalt ook de huurwaarborg, de eerste maand huur en de nutsvoorzieningen in het begin. De groep richt ook de woning in, en gaat de eerste weken boodschappen doen met de vluchteling(enfamilie). Om al die kosten te dekken, heeft de onthaalgroep een startbudget nodig.
Na vier tot zes weken krijgt/krijgen de hervestigde perso(o)n(en) een leefloon. Dan kan/kunnen hij/zij zelf de meeste kosten dragen. Bovendien heeft/hebben hij/zij recht op een sociaal tarief voor basisvoorzieningen en openbaar vervoer.
Ook het Community Sponsorship-programma neemt een deel van de kosten op zich.
- Welke woning komt in aanmerking?
De onthaalgroep zorgt voor een woning die in goede staat is en een veilige leefomgeving vormt voor een periode van minstens 1 jaar. Er bestaan richtlijnen waarop de onthaalgroep zich kan baseren. Belangrijk om te weten is dat de hervestigde personen zelfstandig zullen wonen en dus niet bij iemand van de onthaalgroep thuis.
- Ik heb een onthaalgroep samengesteld. Wat zijn de volgende stappen?
Je brengt Caritas International op de hoogte en bezorgt ons alle relevantie informatie over de samenstelling van de onthaalgroep en eventueel de beschikbare woning.
Als jullie aan alle basisvoorwaarden voldoen, geven we die info door aan Fedasil.
Fedasil gaat dan na, in samenspraak met UNHCR en het Commissariaat-Generaal voor Vluchtelingen en Staatlozen (CGVS), welke kwetsbare personen of families bovenaan de lijst staan voor een komst.
- Hoe wordt een vluchteling(enfamilie) aan een onthaalgroep toegewezen?
Dat gebeurt in verschillende stappen.
1. Eerst worden de vluchtelingen geselecteerd door UNHCR en erkend als vluchteling door de staatssecretaris voor Asiel en Migratie
2. Fedasil zal de geselecteerde vluchtelingen grondig voorbereiden op hun komst naar België door een sociaal en medisch gesprek en een vierdaagse opleiding waarin gepolst wordt naar hun verwachtingen. Tegelijk geeft Fedasil ook al essentiële informatie over België mee zodat ze een geïnformeerde beslissing kunnen maken of ze al dan niet naar België willen hervestigd worden. Tijdens het sociaal gesprek geven de geselecteerde personen aan of ze ook via Community Sponsorship opgevangen willen worden.
3. Daarna kijkt Fedasil welke personen in aanmerking komen voor een bepaalde onthaalgroep. Dat gebeurt op basis van de noden van de geselecteerde vluchtelingen in kwestie, het profiel van de onthaalgroep (competenties, grootte, …), de capaciteit en ligging van de woning, eventuele familieleden of kennissen van de geselecteerde vluchtelingen in de buurt,
4. Fedasil bespreekt vervolgens samen met Caritas International welke personen in aanmerking komen. Zolang er geen beslissing genomen is over de komst van de hervestigde personen zal de bespreking anoniem gebeuren.
5. Caritas International legt de verschillende opties op haar beurt voor aan de onthaalgroep. Samen kiezen we dan voor één vluchteling of één vluchtelingengezin.
6. Fedasil start de procedure op om de vluchtelingen naar België te laten reizen en deelt informatie over de vluchtelingen met de onthaalgroep en met Caritas International.
- Wordt de vluchteling(enfamilie) voorbereid op zijn/haar komst naar België?
– Alle vluchtelingen die voor hervestiging zijn geselecteerd, volgen in het transitland waar ze verblijven een vierdaagse ‘BELCO’-opleiding van Fedasil.
BELCO staat voor ‘Belgian cultural orientation’. De opleiding behandelt thema’s als huisvesting, school, werk, familie, cultuur, normen en waarden in België, …
Na aankomst in België volgt de vluchteling(enfamilie) nog de ‘BELCO+’-opleiding, een vervolg op de eerste vorming.
Vóór de vluchteling(enfamilie) naar België komt, maakt hij/zij online kennis met de onthaalgroep, het Community Sponsorship-team van Caritas International en Fedasil.
- Hoe wordt de onthaalgroep voorbereid op de komst van de vluchteling(enfamilie)?
Caritas International organiseert verschillende infomomenten met de onthaalgroep.
Daarop wordt het Community Sponsorship-programma in detail uitgelegd en de rol van de onthaalgroep verduidelijkt. Ook praktische informatie, tips & tricks, en verschillende scenario’s en ervaringen van andere onthaalgroepen worden er gedeeld.
Leden van de onthaalgroep kunnen met hun vragen, opmerkingen en bedenkingen altijd terecht bij het Community Sponsorship-team van Caritas International. Dat kan via mail of per telefoon.
In aanloop naar de werkelijke aankomst van de vluchteling(enfamilie), vindt er nog een online kennismaking plaats tussen de vluchteling(enfamilie), de onthaalgroep, het Community Sponsorship-team van Caritas International en Fedasil.
- Wat houdt de begeleiding van Caritas International precies in?
Een hervestigde persoon of familie begeleiden, vraagt veel inzet van de vrijwilligers in de onthaalgroep.
Maar ze staan er niet alleen voor.
Caritas International heeft een heus Community Sponsorship-team dat hen bijstaat. Het team telt onder meer ook verschillende interculturele medewerkers. Ze hebben zelf een migratieachtergrond of ervaring als vluchteling en spreken de taal, kennen de cultuur, obstakels en de gevoeligheden van de hervestigde vluchtelingen.
Het Community Sponsorship-team organiseert verschillende contactmomenten met de onthaalgroep en de vluchteling(enfamilie). Bij noodgevallen of dringende vragen is er een permanente helpdesk.
Het team helpt de onthaalgroep ook bij de contacten met de overheid (Dienst Vreemdelingenzaken, Fedasil, …) en helpt met het in orde maken van paperassen bij allerlei diensten (OCMW, het ziekenfonds, …)
De onthaalgroepen kunnen deelnemen aan vormingen, conferenties en internationale studies. Andere onthaalgroepen ontmoeten, kan ook.
- Wat gebeurt er als het Community Sponsorship-periode voorbij is?
Een heel jaar lang (of iets langer, in overleg) begeleidt, ondersteunt en helpt de onthaalgroep de hervestigde vluchteling(enfamilie) met één doel voor ogen: dat hij/zij op eigen benen kan staan.
Na die periode stopt dan ook de omkadering van Community Sponsorship en Caritas International.
De hervestigde vluchteling(enfamilie) is al wat meer gewend aan zijn/haar nieuwe omgeving. De kinderen vinden hun draai op school, en hebben vriendjes gemaakt. Er is een netwerk opgebouwd en de weg naar de sociale diensten zijn gekend.
Kortom, de vluchteling(enfamilie) zit op de rails voor een nieuwe en hopelijke gelukkige toekomst in ons land.
Soms eindigt het verhaal tussen de vrijwilligers van de onthaalgroep en de hervestigde persoon of familie hier.
Maar veel vaker zien we dat de onthaalgroep en de vluchteling(enfamilie) nog contact houden, en er een warme vriendschap is ontstaan.
Hoe jullie de toekomst invullen, is helemaal aan jullie!
- Met de steun van
