Re-integratie: uitdagingen in het land van herkomst

Caritas International België Re-integratie: uitdagingen in het land van herkomst

Sofie De Mot

Sofie De Mot

29/03/2019

Hoge verwachtingen, beperkte middelen om deze waar te maken, de kinderen die in een voor hen vreemd land terechtkomen… Terugkeren naar je land van herkomst na een lang of kort verblijf in België brengt heel wat nieuwe uitdagingen met zich mee. Deze week kregen we de kans om ervaringen uit te wisselen met onze partners uit Kameroen, Marokko en Tsjetsjenië.

De hindernissen waarop je botst na de terugkeer naar je land van herkomst, zijn niet enkel afhankelijk van het land zelf, maar ook van je persoonlijke situatie. Voor mensen met een specifiek kwetsbaar profiel, is een extra duwtje in de rug nodig. Gezinnen met kinderen in Tsjetsjenië, vrouwen in Kameroen en kwetsbare terugkeerders in Marokko krijgen extra steun via AMIF[1].

Met lege handen terugkeren

“In Marokko wordt nog vaak gedacht dat iemand die in Europa heeft gewoond, kan terugkeren met veel geld en enorm veel kansen,” zegt Zineb Bousalem, onze re-integratiepartner in Marokko. “Het is moeilijk om terug te keren als je niets meer hebt, zoals de mensen die wij begeleiden. Ze verbleven meestal lange tijd in een kwetsbare situatie in België, bijvoorbeeld op straat.”

“Na een lang verblijf, kennen ze de lokale Marokkaanse context niet meer altijd, zijn ze bang om hun familie onder ogen te komen of kampen ze met medische problemen,” gaat Zineb verder. “Daarom bieden wij specifieke en diepgaande begeleiding. We bezoeken hen thuis of ergens anders om hun algemene situatie te kunnen inschatten. We gaan na hoe de familie reageert op hun terugkeer, of ze financiële middelen hebben om rond te komen…”

Caritas International België Re-integratie: uitdagingen in het land van herkomst

Zeker in de eerste maanden is het cruciaal om terugkeerders van nabij op te volgen. Maar ook daarvoor nog, in België, is het belangrijk om de kandidaat voor terugkeer goed in te lichten over de realiteit ter plaatse en hoe er waardig te leven. Een goede band met de familie bijvoorbeeld, heeft een enorme impact op de re-integratie.

Hoop voor vrouwen in Kameroen

“Wie reist, verrijkt zich, zeggen we in Kameroen.” Dallé Biack, re-integratiepartner in Kameroen duidt zo al meteen op een moeilijkheid bij re-integratie in Kameroen. “Wie terugkeert, heeft vaak wel veel geleerd, maar mist de financiële middelen om de opgedane kennis ook in de praktijk om te zetten.” Zeker voor vrouwen is het moeilijk. Zij vormen dan ook een specifieke doelgroep binnen AMIF.

Vrouwen waren al op kleine schaal bezig met het opzetten van activiteiten, maar vaak weinig gestructureerd en met weinig inkomsten. “Bovendien is de economische omgeving hen niet gunstig gezind,” legt Dallé uit. “Studies tonen aan dat na 4 jaar slechts 25% van alle bedrijven stand houdt.”

“Nu is het de bedoeling om deze activiteiten beter uit te werken en te begeleiden, zodat ze op lange termijn kunnen slagen. “Een kapsalon, schoonheidssalon, taxi, een project in de landbouw…  De vrouwen willen de handen in elkaar slaan en een collectief project op poten zetten. Dat geeft hen hoop om een stabieler inkomen te verwerven,” zegt Dallé.

Caritas International België Re-integratie: uitdagingen in het land van herkomst

Wennen aan een onbekend thuisland

De specifieke doelgroep waarop onze partnerorganisatie in Tsjetsjenië zich richt, zijn families met kinderen. Na een lang verblijf in België hebben deze kinderen vaak moeite met de taal en nood aan psychologische steun. Ze werden immers niet altijd betrokken bij de keuze om terug te keren en kunnen het heel moeilijk hebben met de verhuis naar een “thuisland” dat voor hen geheel nieuw en onbekend is.

Onze partnerorganisatie voorziet onderwijssteun, zodat kinderen met een taalachterstand toch nog kunnen volgen op school. Voor een gezin met 4 kinderen die elk een ander niveau hebben, is het echter logistiek niet altijd mogelijk om alle kinderen naar de bijles te brengen. “We zien wel dat ouders het belangrijk vinden dat hun kinderen bijleren,” zegt onze collega uit Tsjetsjenië. “Dat wordt bijvoorbeeld duidelijk als je kijkt naar het grote aantal inschrijvingen voor ons zomerkamp, waar die logistieke drempels wegvallen.”

Terugkeren naar een traditionele maatschappij

“Met een psycholoog organiseren we creatieve sessies waarin de kinderen zich kunnen uitdrukken,” licht onze Tsjetsjeense collega toe. “We hebben jongens die heel geïnteresseerd zijn, maar van hun vader te horen krijgen dat het niet mannelijk genoeg is. Wij leggen uit aan de jongens dat het goed is als ze zich op deze manier kunnen uitdrukken. Psychologische steun is een van de belangrijkste aspecten voor een succesvolle re-integratie van kinderen.”

Caritas International België Re-integratie: uitdagingen in het land van herkomst

“Voor jongeren is het vaak moeilijk om terug te keren naar een meer traditionele maatschappij. Van meisjes wordt bijvoorbeeld meer verwacht dat ze thuis blijven en het huishouden doen. Ze leggen zich neer bij de situatie omdat ze niet zien hoe ze iets zouden kunnen veranderen.”

Caritas en haar partnerorganisaties begeleiden terugkeerders in deze uitdagingen. Al in België bereiden we hen voor op de moeilijke realiteit die hen te wachten kan staan. Als ze beslissen dat ze er niet klaar voor zijn, kunnen mensen steeds op hun beslissing terugkomen. Het vrijwillige aspect van terugkeer staat altijd centraal.



1

AMIF staat voor Asylum, Migration and Integration Fund. Meer informatie vind je op de website van de Europese Unie.

Verwant nieuws

Alle nieuwsberichten