Europa moet menselijke mobiliteit omarmen

De COVID-19-pandemie heeft ons laten zien hoe verschillende sectoren, zoals landbouw, onderwijs, gezondheidszorg en schoonmaak, niet zouden kunnen functioneren zonder arbeidsmigranten, ook zij zonder papieren ^[3]. Uit onderzoek blijkt dat ze 13% van de onmisbare werknemers ^[4] in de EU uitmaken en dat ze in veel landen meer bijdragen ^[5] aan belastingen en sociale bijdragen dan dat regeringen uitgeven aan hun sociale bescherming, gezondheid en onderwijs.

De demografische uitdagingen ^[6] van Europa in combinatie met acute tekorten aan arbeidskrachten ^[7] zetten het stelsel van sociale voorzieningen en sociale bescherming onder druk. Ze maken de noodzaak duidelijker om de toelating van buitenlandse werknemers met alle soorten vaardigheden – ook praktisch en middengeschoold – te vergemakkelijken.

Hoewel het belangrijk is te benadrukken dat de meeste mensen op een reguliere manier de EU binnenkomen – jaarlijks komen ongeveer 2,25 tot 3 miljoen niet-EU-onderdanen ^[8] naar de EU voor werk, familie of onderwijs – zijn de reguliere migratiekanalen naar Europa beperkt, vooral voor praktisch geschoolden. Bovendien gaan deze kanalen vaak gepaard met bureaucratische belemmeringen, strenge criteria en een restrictief visumbeleid, terwijl het recht op een gezinsleven bemoeilijkt wordt door administratieve en financiële obstakels.

Het gebrek aan meer reguliere migratiekanalen in combinatie met de vele toegangsbelemmeringen en een grote vraag naar arbeidskrachten in Europa is een belangrijke factor die irreguliere migratie in de hand werkt. Daarnaast dreigt de onzekerheid van werk- en verblijfsvergunningen mensen in de illegaliteit te duwen en leidt het gemakkelijk tot uitbuiting in specifieke sectoren van de beroepsbevolking.

Zoals uit onze nieuwe briefing blijkt, is een humaan arbeidsmigratiebeleid essentieel om de huidige problemen op de arbeidsmarkt aan te pakken. Daarom roepen wij Europese en nationale beleidsmakers op om reguliere arbeidsmigratietrajecten voor alle vaardigheidsniveaus uit te breiden en een beleid te voeren waarin de rechten van werknemers en de bestrijding van uitbuiting centraal staan. Het is belangrijk dat het migratiebeleid voorziet in efficiënte administratieve procedures en een veilige verblijfsvergunning met solide rechten die sociale integratie en gezinshereniging vergemakkelijken, zodat migranten ten volle kunnen deelnemen aan het dagelijks leven in het land van bestemming. Ook de belangen en noden van de landen van herkomst moeten centraal staan in dit migratiebeleid om ervoor te zorgen dat mobiliteit voor alle betrokken landen gunstig is en niet leidt tot braindrain. Migranten zijn geen economische instrumenten. Hun rechten en waardigheid moeten centraal staan in alle beleidsmaatregelen.