EEN BELEID VAN NIET-OPVANG: Een fundamentele en aanhoudende schending van de rechten in België

Dashboard, mei 2024.

Zes organisaties (Artsen Zonder Grenzen, BelRefugees, Caritas International, CIRÉ, Dokters van de Wereld en Vluchtelingenwerk Vlaanderen) waarschuwen nogmaals omtrent de situatie van verzoekers om internationale bescherming (voornamelijk alleenstaande mannen) die in Brussel op straat aan hun lot worden overgelaten. Ze onderstrepen opnieuw het aanhoudende gebrek aan opvang, bescherming en toegang tot medische diensten. Dit terwijl de materiële opvang van verzoekers om internationale bescherming door de Belgische staat zou moeten worden gegarandeerd.

De Belgische overheid breidt het totale aantal opvangplaatsen niet significant uit. Het aantal mensen dat wacht op opvang in Fedasils opvangnetwerk is gestegen van 2638 in oktober 2023 tot 3800 in maart 2024. De tijd die nodig is om toegang te krijgen tot dat opvangnetwerk bedraagt vandaag een recordtijd van 6 tot 9 maanden. Voor dit beleid van niet-opvang werd de overheid ondertussen al meer dan 9000 keer veroordeeld door de Belgische rechtbanken.

De organisaties die verantwoordelijk zijn voor de opvangcentra voor daklozen in Brussel werden gevraagd om ook verzoekers om internationale bescherming op te vangen. In maart 2024 telde het Brusselse netwerk voor daklozen 2944 plaatsen, een onvoldoende aantal om zowel daklozen als verzoekers om internationale bescherming op te vangen. Dit chronisch plaatsgebrek veroorzaakt een toename van het aantal mensen dat gedwongen wordt op straat of in kraakpanden te leven, wat een dramatische impact heeft op hun mentale en fysieke gezondheid.

We hebben reeds twee edities van deze zesmaandelijkse stand van zaken gepubliceerd: in mei 2023 en vervolgens in december 2023. Dit derde rapport, dat betrekking heeft op de periode van oktober 2023 tot maart 2024, heeft nog steeds tot doel de normalisering van de “opvangcrisis” aan de kaak te stellen. Hoewel er oplossingen voor de korte en lange termijn bestaan, zoals tijdelijke huisvesting (ook in hotels), extra noodopvang en het vergroten van de totale capaciteit van het opvangnetwerk, stellen we vast dat er geen noemenswaardige maatregelen genomen werden. De regering weigert de humanitaire en gezondheidscrisis serieus te nemen en de ernst van de situatie te erkennen.

Dit rapport is bedoeld om beleidsmakers voor hun verantwoordelijkheid te stellen en het publiek bewust te maken door gegevens te presenteren over de situatie van de verzoekers om internationale bescherming die niet de opvang krijgen waarop zij recht hebben.

Aan de vooravond van de verkiezingen roepen we beleidsmakers op om hun verantwoordelijkheid te nemen ten opzichte van verzoekers om internationale bescherming: op het gebied van huisvesting, bescherming en toegang tot gezondheidszorg, waar ze wettelijk recht op hebben.