Kort na het uitbreken van de oorlog, op 24 februari 2022, opende Caritas International in België een Helpdesk voor Oekraïense vluchtelingen en gastfamilies. “Mensen stellen nog altijd vragen over een verblijf en bescherming in België, huisvesting, noodopvang, sociale rechten of beslissingen van een OCMW”, vertelt Pieter Van Roeyen, die de Helpdesk Oekraïne coördineert. “We zien ook een stijging van het aantal vragen over ‘de toekomst. Oekraïeners willen weten of ze in België kunnen blijven, en hoelang. En wat ze kunnen doen om hier een echt bestaan op te bouwen.”

De Helpdesk van Caritas International helpt de mensen aan de nodige ‘tools’ om zelf hun toekomst in handen te nemen. In 2024 kregen nog eens zowat 1.000 mensen, gevlucht uit Oekraïne, bescherming in België. Sinds het begin van de oorlog werden al meer dan 92.000 Oekraïeners in ons land beschermd.

Meer dan 2.000 oproepen in 2024

In 2024 werden bij de Helpdesk meer dan 2.000 oproepen behandeld die vooral gingen over bescherming, verblijf en huisvesting. Een gemengd team van sociaaljuridische adviseurs, Oekraïeners en Belgen, antwoordt in het Oekraïens, Russisch, Nederlands en Frans op vragen van mensen op de vlucht en hulpverleners, ongeacht waar ze zich bevinden, in België of elders. Het team geeft uitleg, bemiddelt en komt tussenbeide waar nodig om de toegang tot onmisbare hulp te garanderen.

Nog steeds grote noden in Oekraïne

Volgens de Oekraïense regering zijn er nu in het land zelf naar schatting 3,6 miljoen ontheemden. De Verenigde Naties berekenden dat 12,7 miljoen Oekraïners in 2025 humanitaire bijstand zullen nodig hebben. Dat is bijna één derde van de bevolking. Meer dan 9 miljoen mensen leven ondertussen onder de armoededrempel in Oekraïne.

Humanitaire bijstand in Oekraïne

Sinds het begin van de Russische invasie, in februari 2022, kregen meer dan 4 miljoen mensen al bijstand van het Caritasnetwerk in Oekraïne. Dat ging dan over onderkomens, eten, drinkwater, cash om aankopen te kunnen doen en juridische, medische en psychosociale ondersteuning. Er zijn ook projecten om mensen weer aan het werk te krijgen, autonoom te worden en solidariteit binnen lokale gemeenschappen aan te moedigen.

Vooral op menselijk vlak is de tol erg zwaar. “Wie om het leven kwam, komt nooit meer terug. Vele Oekraïeners raakten gewond en verminkt”. zegt Sébastien Dechamps, coördinator noodhulp bij Caritas International. “Hun leven is verwoest, soms voor de rest van hun leven. De mentale en morele trauma’s zijn groot. Heel die situatie veroorzaakt grote haat- en wraakgevoelens. Het kan twee of drie generaties duren om Oekraïeners en Russen opnieuw met elkaar te verzoenen.”

Grote financiële inspanningen

Dankzij een campagne van het consortium 12-12, een eigen oproep om giften te doen en steun vanuit het bedrijfsleven kon Caritas International al 6,7 miljoen euro inzetten voor de humanitaire crisis. Veel centen gingen naar Caritas Oekraïne, maar een deel werd gebruikt voor Caritasorganisaties in buurlanden.

“In het recente verleden hielpen we nog om zonnepanelen te plaatsen bij een centrum van Caritas voor ontheemde Oekraïeners, op 100 kilometer ten westen van Kiev”, vertelt Dechamps. “Dat project was mogelijk dankzij financiële steun van een Luxemburgse stichting. Elektriciteit is schaars en duur geworden in Oekraïne. Zo’n investering in zonnepanelen is dan ook erg zinvol, en ze is bovendien duurzaam en toekomstgericht.”

Tussen Caritas International en Caritas Slovakije groeide een stevige band als gevolg van de oorlog. “Wij hielpen de Slovaken om een programma te ontwikkelen voor de psychosociale begeleiding van vluchtelingen uit Oekraïne. Dat verhaal werd uitgebreid naar het westen van Oekraïne en zelfs naar Charkiv in het oosten van het land. Momenteel zijn de noden in Slovakije kleiner geworden, maar het werk in Oekraïne gaat voort, met steun uit België en van CAFOD, de Britse Caritas.”

Nog vragen over dit persbericht?

Neem dan contact op met Denis Bouwen, persattaché bij Caritas International: d.bouwen@caritasint.be of 0 470 90 12 53.