Steeds meer onzekerheid voor nieuwkomers uit Oekraïne

In 2022 kreeg minder dan 3% van wie hier aankwam géén bescherming. In de voorbije maand was dat al gestegen tot 1 op 3, terwijl de situatie in Oekraïne niet bepaald beter is geworden. Deze mensen komen in een grijze zone terecht. Wie niet kan rekenen op hulp van familie of vrienden, komt al snel op straat terecht.

Ook wie al langer in ons land is, wordt geconfronteerd met een onzekere toekomst. Op Europees niveau is het statuut van tijdelijke bescherming verlengd tot 4 maart 2027. Wat er daarna zal gebeuren, is niet zeker of duidelijk.

“Wij zijn bang dat steeds meer vluchtelingen uit Oekraïne, die recht op bescherming hebben, ze niet krijgen”, onderstrepen Caritas International, Orbit, Ukrainian Voices en Vluchtelingenwerk Vlaanderen samen. “Het is belangrijk dat de autoriteiten vooruit kijken en zich ook sterk focussen op de huidige dringende noden.”

De organisaties wijzen ook op mogelijkheden om pijnpunten weg te werken.

Ze pleiten bijvoorbeeld voor:

• een vlotte registratieprocedure voor wie bescherming vraagt in België
• genoeg noodopvang
• een snelle doorstroom naar meer duurzame en waardige huisvesting.

Volgens de organisaties is het daarbij belangrijk dat de verantwoordelijkheid van alle overheden precies is omschreven en dat elk overheidsniveau zijn verantwoordelijkheid ook opneemt. Op lokaal niveau is het zaak om de OCMW’s, die al een zware last dragen, voort te versterken. De toegang tot de arbeidsmarkt kan gemakkelijker worden gemaakt.

Ook voor wie al langer in België verblijft, rijst de vraag wat er zal volgen na de periode van tijdelijke bescherming.

De organisaties pleiten hiervoor:

• geef de mensen zelf een stem te geven bij deze belangrijke levenskeuze;
• zorg snel voor duidelijkheid om te vermijden dat er nieuwe onveilige situaties ontstaan die van administratieve of maatschappelijke aard zijn.

Caritas International, Orbit, Ukrainian Voices en Vluchtelingenwerk Vlaanderen wijzen er gezamenlijk op dat een toenemend aantal mensen nu toekomt zonder oplossingen op het gebied van opvang, zonder bescherming. De context is al erg broos. Het ontbreken van perspectieven dreigt het leven nog moeilijker te maken voor mensen die hun land zijn ontvlucht, moeten afwachten en alle houvast kwijt zijn.

Het is mogelijk en wenselijk om werk te maken van een coherente respons die gebaseerd is op waardigheid, stabiliteit en collectieve verantwoordelijkheid. Dat is belangrijk voor deze ontheemde mensen én voor België, dat hen opvangt.